Za co można otrzymać płatność w Działaniu rolno-środowiskowo-klimatycznym?
Od 15 marca 2020 r. obowiązuje nowe rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania „Działanie rolno-środowiskowo-klimatyczne” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 (Dz. U. 2020, poz. 359).
To już 6 rok naboru wniosków w Działaniu RŚK w ramach PROW 2014-2020. Od 15 marca rolnicy lub zarządcy mogą składać zarówno wnioski kontynuacyjne, jak i pierwszoroczne, czyli ci którzy zakończyli „5-letnie” zobowiązania lub zamierzają przystąpić do Działania.
Celem Działania jest promowanie praktyk przyczyniających się do zrównoważonego gospodarowania gruntami (ochrona gleb, wód, klimatu), ochrony cennych siedlisk przyrodniczych i zagrożonych gatunków ptaków, różnorodności krajobrazu oraz ochrony zasobów genetycznych roślin uprawnych i zwierząt gospodarskich.
Zobowiązanie rolno-środowiskowo-klimatyczne jest 5 letnie i jest realizowane w ramach co najmniej jednego Pakietu lub wariantu, w przypadku gdy Pakiet nie obejmuje wariantu. Rolnik musi przestrzegać wymogów określonych w rozporządzeniu dla danego Pakietu lub wariantu. Wymogiem obowiązującym w ramach wszystkich Pakietów Działania RŚK jest zachowanie w gospodarstwie rolnym trwałych użytków zielonych (TUZ) i elementów krajobrazu nie użytkowanych rolniczo, stanowiących ochronę przyrody.
Każdy realizowany Pakiet/wariant traktowany jest, jako oddzielne zobowiązanie i każde z nich trwa 5 lat.
Rolnik lub zarządca może realizować jednocześnie więcej niż jedno zobowiązanie rolno-środowiskowo-klimatyczne, pod warunkiem, że kolejne zobowiązania zostały podjęte w tym samym roku lub w roku następnym po podjęciu pierwszego zobowiązania. Umożliwienie realizacji takich samych zobowiązań (tj. w ramach takiego samego Pakietu lub wariantu) dotyczy wariantów Pakietu 2. - Ochrona wód i gleb, Pakietu 3 – Zachowanie sadów tradycyjnych odmian drzew owocowych oraz wariantów Pakietów przyrodniczych 4. i 5. – Cenne siedliska i zagrożone gatunki ptaków na obszarach Natura 2000 i poza N-2000.Nie dotyczy: Pakietu 1. -Rolnictwo zrównoważone, Pakietu 6. – Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych roślin w rolnictwie i Pakietu 7. - Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych zwierząt w rolnictwie. Jeśli w gospodarstwie realizowany jest Pakiet 1. Rolnictwo zrównoważone,(realizowane na terenie całego gospodarstwa), wtedy nie ma możliwości ubiegania się o płatność do innych pakietów DRŚK, które muszą być realizowane na gruntach ornych (GO), tj. Pakietu 2. – Ochrona gleb i wód i Pakietu 6. – Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych roślin w rolnictwieoraz w przypadku realizacji zobowiązania w zakresie działania Rolnictwo ekologiczne w ramach PROW 2014-2020.
Zatem nie jest możliwe łączenie płatności z Działania RŚK z zobowiązaniami z działania RE i odwrotnie dla danego obszaru. Oznacza to, że jeżeli w ramach, np. działania Rolnictwo ekologiczne realizowane jest zobowiązanie na gruntach ornych (GO), to nie można na tych gruntach realizować Pakietu 1., 2. i 6 z Działania rolno-środowiskowo-klimatycznego (również realizowanych na GO). Można natomiast realizować Pakiety 3., 4. i 5. i oczywiście Pakiet 7. z Działania RŚK, które można rozpocząć w kolejnych latach.
Przykład: Jeżeli sad został zgłoszony do Pakietu 3. Zachowanie sadów tradycyjnych odmian drzew owocowych z Działania PŚK, to nie może on być zgłoszony do płatności jako wariant 4.1.1. lub 10.1.1. Podstawowe uprawy sadownicze w okresie konwersji/po okresie konwersji z działania RE, choć może być nadal certyfikowany w ramach rolnictwa ekologicznego.
Warto też nadmienić, że zobowiązaniem w ramach Pakietu 7. jest RASA lokalna – wariant. Warunkiem uczestnictwa w tym Pakiecie jest utrzymywanie zwierząt wpisanych do ksiąg hodowlanych i objętych Programem ochrony zasobów genetycznych zwierząt. Ponadto warunkiem realizacji Pakietu jest utrzymywanie minimalnej, a dla świń i bydła, także maksymalnej liczby zwierząt, do których może być przyznana płatność. Ważne jest również, że Pakiet 7. Może być realizowany łącznie ze wszystkimi Pakietami Działania RŚK i działania RE.
Płatność RŚK do tego samego obszaru może być przyznana z tytułu realizacji tylko jednego zobowiązania (Pakietu/wariantu). Płatność podlega degresywności w zależności od powierzchni objętej wsparciem:
- 100 % stawki podstawowej za powierzchnię od 0,10 do 50 ha;
- 75 % stawki podstawowej za powierzchnię powyżej 50 ha do 100 ha;
- 60 % stawki podstawowej za powierzchnię powyżej 100 ha.
Wyjątkiem od tej reguły jest Pakiet 3.Zachowanie sadów tradycyjnych odmian drzew owocowych i Pakiet 4.Cenne siedliska i zagrożone gatunki ptaków na obszarach Natura 2000 położonych w granicach Parków Narodowych, w których degresywność nie obowiązuje i do całej powierzchni może być naliczana płatność w wysokości 100 %.
Rolnik posiada szeroki wachlarz możliwości wyboru spośród 7 Pakietów, podzielonych na 28 wariantów.
Działanie rolno-środowiskowo-klimatyczne można realizować w ramach Pakietów i ich wariantów PATRZ TABELA W ZAŁĄCZNIKU
Płatność rolno-środowiskowo-klimatyczna jest ryczałtowa, przyznawania w zależności od realizowanego Pakietu do hektara (gruntu ornego/sadu/TUZ-u/obszaru przyrodniczego) lub do szt. zwierząt (samic danej rasy).
Warunkiem przyznania płatności RŚK jest sporządzenie Planu działalności rolnośrodowiskowej, który sporządza się, przy udziale uprawnionego doradcy, przed upływem 25 dni od dnia, w którym upływa termin składania wniosków o przyznanie płatności bezpośredniej. Co do zasady przyjęte było, że opracowanie planu powinno wiązać się z wizytą doradcy w gospodarstwie. Jednak ze względu na zagrożenie epidemiczne kontakty z rolnikami są ograniczone. Dlatego rolnicy chcący podejmować zobowiązania ww. działaniu mogą przekazywać dane niezbędne do sporządzenia planów drogą elektroniczną. Wszelkie dostarczone przez rolnika informacje muszą być rzetelne i dokładne, gdyż od tego zależy opracowanie poprawnego planu.
W przypadku realizacji w jednym gospodarstwie Działania RŚK i RE, opracowujemy i prowadzimy wspólną dokumentację dla obydwu działań, tj. plan działalności rolnośrodowiskowej i plan działalności ekologicznej może być sporządzony na jednym formularzu oraz rejestr działalności rolno-środowiskowo-klimatycznej/działalności ekologicznej może być prowadzony na wspólnym formularzu.
Jeżeli rolnik równocześnie nie ubiega się o przyznanie jednolitej płatności obszarowej jest zobowiązany do zaznaczenia na materiale graficznym granic działek rolnych, do których nie ubiega się o przyznanie płatności rolno-środowiskowo-klimatycznej.
Józef Rusnak, dn. 27.03.2020 r.
fot. jaewonjang