„Premie dla młodych rolników”
W dniu 13 lipca 2015 roku podpisano oczekiwane rozporządzenie dotyczące wsparcia młodych rolników w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020. O premię wysokości 100 tys. złotych wypłacaną w 2 ratach (80% i 20%) starać się mogą osoby fizyczne w wieku od 18 do 40 lat, posiadające odpowiednie kwalifikacje zawodowe lub deklarujące ich uzupełnienie w ciągu 36 miesięcy od otrzymania decyzji.
Wspierane będą gospodarstwa o powierzchni użytków rolnych równej co najmniej średniej powierzchni krajowej (10,48 ha), natomiast w województwach o średniej niższej niż krajowa promowane będą gospodarstwa o powierzchni co najmniej równej średniej wojewódzkiej (w Małopolsce to 3,95 ha za rok 2014). Ponadto co najmniej 70% minimalnej powierzchni gospodarstwa stanowić musi własność beneficjenta, przedmiot użytkowania wieczystego, dzierżawy od Skarbu Państwa lub Jednostek Samorządu Terytorialnego. W przypadku dzierżawy od osób fizycznych dzierżawa musi być zawarta w formie aktu notarialnego lub z datą pewną oraz na okres co najmniej 10 lat (jednak nie krótszy niż 5 lat od dnia wypłaty pierwszej raty pomocy). O przyznaniu premii nie decyduje jednak jedynie powierzchnia gospodarstwa. Docelowo gospodarstwo powinno wykazać się wielkością ekonomiczną od 13 tys. do 150 tys. euro (mierzoną w rocznej standardowej produkcji). Standardowa produkcja (SO) to wskaźnik wyliczany na podstawie rodzaju i powierzchni upraw jak również posiadanego przez rolnika inwentarza. Według ARiMR wielkość ekonomiczna będzie starannie weryfikowana zarówno w bazach danych jak i w czasie kontroli na miejscu.
Do całej procedury wprowadzono określenia takie jak urządzanie i kierowanie gospodarstwem co narzuca bardzo istotne dla osób zamierzających skorzystać ze wsparcia terminy. Urządzanie gospodarstwa rozpoczyna się z chwilą nabycia lub wejścia w posiadanie gospodarstwa rolnego o powierzchni co najmniej 1 ha użytków rolnych natomiast kończy się w momencie rozpoczęcia powadzenia gospodarstwa jako kierujący. Rozpoczęcie urządzania gospodarstwa rozpocząć może się nie wcześniej niż 12 miesięcy przed złożeniem wniosku o przyznanie pomocy. Jeżeli urządzanie rozpoczyna osoba niepełnoletnia okres 12 miesięcy liczony jest od dnia uzyskania pełnoletniości.
Pomoc finansowa może być przyznana jedynie osobie, która rozpoczęła urządzanie gospodarstwa, ale aż do dnia złożenia wniosku o przyznanie pomocy nie prowadziła gospodarstwa jako kierujący. Zakłada się, że kierujący gospodarstwem prowadzi gospodarstwo osobiście, pracuje w nim i podejmuje wszelkie decyzje a także ponosi koszty i czerpie korzyści. O rozpoczęciu prowadzenia gospodarstwa jako kierujący świadczyć może między innymi: wystąpienie o pomoc finansową w ramach pomocy unijnej (dopłaty bezpośrednie, wparcie PROW itp.) lub krajowej, posiadanie zwierząt gospodarskich zgłaszanych do IRZ, prowadzenie działu specjalnego produkcji rolnej czy nawet wystąpienie o kredyt preferencyjny (wyjątkiem jest jedynie kredyt na zakup ziemi). Ponadto pomoc może być przyznana jedynie gdy małżonek wnioskodawcy przed dniem złożenia wniosku nie prowadził gospodarstwa jako kierujący i w ciągu 12 miesięcy nie rozpoczął urządzania gospodarstwa a także nie korzystał ze wsparcia PROW dla młodych rolników. Warunkiem otrzymania premii w pełnej wysokości jest też prowadzenie uproszczonej rachunkowości w gospodarstwie.
Aby uzyskać wsparcie należy złożyć w ARiMR wniosek o przyznanie pomocy w terminie od 20 sierpnia do 2 września 2015 roku oraz biznesplan zawierający zarys rozwoju gospodarstwa rolnego począwszy od sytuacji wyjściowej przez planowane inwestycje i zakupy aż do opisu sytuacji wyjściowej. Należy przewidzieć inwestycje w środki trwałe o szacunkowej wartości równej co najmniej 70% kwoty pomocy. W trakcie realizacji biznesplanu wielkość ekonomiczna powinna wzrosnąć o co najmniej 10%. Może to nastąpić poprzez zwiększenie areału, rozbudowę stada lub zmianę profilu gospodarstwa. Biznesplan będzie ważnym dokumentem podlegającym ocenie przez ARiMR. Punkty przyznawane będą między innymi za powierzchnię gospodarstwa, kwalifikacje zawodowe, rodzaj planowanej produkcji czy kompleksowość biznesplanu. Następnie tworzona będzie lista rankingowa decydująca o przyznaniu wsparcia. Według ARiMR istotne jest również aby w biznesplanach odwoływać się do celów takich ochrona środowiska czy klimatu.
Należy pamiętać, że premia nie może zostać przyznana jeżeli beneficjent korzystał z działania „Ułatwianie startu młodym rolnikom” w ramach PROW 2007-2013 a także działań PROW 2014-2020 typu „Premie na działalność pozarolniczą ” czy „Restrukturyzacja małych gospodarstw” (w przypadku przyszłych naborów). Dodatkowo pomocy nie przyznaje się jeżeli deklarowane grunty wchodziły w skład gospodarstwa osoby, której wypłacono pomoc w ramach działania „Ułatwianie startu młodym rolnikom” PROW 20007-2013 lub która otrzymała pierwszą ratę płatności w ramach operacji „Premie dla młodych rolników” PROW 2014-2020.
Pojawiają się również pytania czy rolnicy, którzy złożyli wnioski w analogicznym działaniu PROW 207-2013 i z braku środków nie otrzymali premii będą mogli aplikować ponownie. Według zapewnień Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi jest to możliwe jeżeli będą w stanie zachować terminy przewidywane w procedurach PROW 2014-2020.
Wojciech Ślósarz, DROWEiWI 2015/07/22