Wymogi w zakresie bezpieczeństwa żywności
Wprowadzając produkty żywnościowe do obrotu należy zwrócić szczególną uwagę na czynniki, które mają podstawowe znaczenie w zapewnieniu bezpieczeństwa zdrowotnego żywności. Za najskuteczniejszy sposób zapewnienia bezpieczeństwa żywności uważa się system (HACCP) – Analiza Zagrożeń i Krytyczny Punkt Kontroli. System ten wiąże się z założeniem, że potencjalne zagrożenia i nieprawidłowości zostaną zidentyfikowane przed lub podczas procesu przetwórczego, zawsze na czas, tak, aby wyeliminować lub zminimalizować ryzyko zagrożenia. Zapobieganie problemom, zanim one wystąpią jest podstawowym celem metody HACCP System HACCP działa w oparciu o 7 podstawowych zasad, które powinny być rozpatrywane nie jako reguły, lecz jako zadania do wykonania w celu wdrożenia systemu.
Zgodnie z art. 5 Rozporządzenia (WE) Nr 852/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie higieny środków spożywczych, należą do nich:
- identyfikacja i ocena zagrożeń jakości zdrowotnej żywności oraz ryzyka ich wystąpienia, a także ustalenie środków kontroli i metod przeciwdziałania tym zagrożeniom,
- określenie krytycznych punktów kontroli w celu wyeliminowania lub zminimalizowania występowania zagrożeń,
- ustalenie dla każdego krytycznego punktu kontroli wymagań (parametrów), jakie powinien spełniać, i określenie granic tolerancji (limitów krytycznych)
- ustalenie i wprowadzenie systemu monitorowania kry-tycznych punktów kontroli
- ustalenie działań korygujących, jeżeli krytyczny punkt kontroli nie spełnia wymagań, o których mowa w pkt 3,
- ustalenie procedur weryfikacji w celu potwierdzenia, że system HACCP jest skuteczny zgodny z planem,
- opracowanie dokumentacji systemu HACCP dotyczącej etapów jego wprowadzania oraz ustalenie sposobu rejestrowania i przechowywania danych oraz archiwizowania dokumentacji systemu.
Oprócz systemu HACCP podstawowymi systemami zapewniania jakości zdrowotnej mającymi zastosowanie w przetwórstwie żywności jest Dobra Praktyka Produkcyjna (GMP- Good Manufacturing Practice) i Dobra Praktyka Higieniczna (GHP-Good Hygienic Practice). Zapewnienie jakości to wszelkie systematyczne działania, które są realizowane w ramach systemu jakości mające na celu spełnienie wymagań jakościowych.
Przetwarzanie produktów pochodzenia zwierzęcego, a także rozbiór mięsa i następnie sprzedaż wyprodukowanych produktów na rynku lokalnym, zarównokonsumentom końcowym, jak i do zakładów prowadzących handel detaliczny z przeznaczeniem dla konsumenta końcowego, jest możliwe w ramach działalności marginalnej, lokalnej i ograniczonej, dla której warunki prowadzenia określa rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 21 marca 2016 r. w sprawie szczegółowych warunków uznania działalności marginalnej, lokalnej i ograniczonej (Dz. U. poz. 451). W Polsce nadzór nad zakładami prowadzącymi działalność marginalną, lokalną i ograniczoną, sprawuje Inspekcja Weterynaryjna, podległa Ministrowi Rolnictwa i Rozwoju Wsi.
W ramach działalności marginalnej, lokalnej i ograniczonej można prowadzić produkcję i sprzedaż:
- surowych wyrobów mięsnych, mięsa mielonego,
- produktów mięsnych, w tym gotowych potraw wyprodukowanych z mięsa.
Możliwy jest również rozbiór i sprzedaż świeżego mięsa wołowego, wieprzowego, baraniego, koziego, końskiego, drobiowego lub zajęczaków, zwierząt łownych oraz zwierząt dzikich utrzymywanych w warunkach fermowych.
Podmiot zamierzający prowadzić działalność w zakresie produkcji produktów pochodzenia zwierzęcego (np. wędlin, kiełbas z mięsa wieprzowego, wołowego czy drobiowego) przed rozpoczęciem dostosowania istniejących budynków lub pomieszczeń, musi spełnić wymogi powiatowego lekarza weterynarii. W przypadku działalności marginalnej, lokalnej i ograniczonej wymagana jest uproszczona wersja projektu technologicznego.
W zakładzie powinna zostać opracowana, wykonywana oraz utrzymywana stała procedura na podstawie zasad HACCP, co najmniej poprzez zastosowanie wytycznych dobrej praktyki. Produkty wytwarzane w ramach tego rodzaju działalności powinny spełniać również wymagania dotyczące kryteriów mikrobiologicznych oraz odpowiedniej temperatury przechowywania i utrzymywania tzw. „łańcucha chłodniczego”.
Dobre praktyki higieniczne są to działania, które muszą zostać podjęte oraz warunki higieniczne, które muszą zostać spełnione na wszystkich etapach produkcji i obrotu żywnością, tak aby zapewnić bezpieczeństwo żywności. Powinny zawierać właściwe informacje na temat zagrożeń, które mogą powstawać w produkcji oraz o działaniach mających na celu ich kontrolę.
Każdy podmiot odpowiedzialny za dany zakład jest zobowiązany do opracowania własnego planu, który uwzględni strukturę organizacyjną i specyfikę działalności danego zakładu.. Wszystkie stosowane w zakładzie metody oraz zalecenia dotyczące higieny powinny być opisane za pomocą odpowiednich procedur lub instrukcji. Procedury i instrukcje powinny gwarantować, że proces produkcji żywności jest prowadzony z zastosowaniem środków gwarantujących zachowanie higieny. Instrukcje powinny opisywać m.in. procedury mycia i dezynfekcji, usuwania odpadów, zabezpieczenia przed szkodnikami oraz określać procedury kontroli temperatur stosowane w danym zakładzie.
Dokumentacja dotycząca systemu HACCP i dobrych praktyk powinna być proporcjonalna do charakteru i rozmiaru danego zakładu oraz wielkości produkcji.
Anna Tobiasz
Źródło: www.minrol.gov.pl/Informacje-branzowe/Informacje-branzowe-aktualnosci/Wymagania-weterynaryjne-dla-prowadzenia-produkcji-i-sprzedazy-produktow-pochodzenia-zwierzecego-w-ramach-dzialalnosci-marginalnej-lokalnej-i-ograniczonej www.wiw.krakow.pl