Kolorowe ziemniaki

Preferencje naszych rodaków dotyczące odmian ziemniaków są odbiciem tego, co odnajdujemy w sklepach i na targach. W Polsce królują odmiany klasyczne, o skórce żółtej lub jasnobeżowej. Czasami możemy odnaleźć odmiany o skórce barwy czerwonej. Oczywiście kolor nie ma pierwszorzędnego znaczenia. Najważniejszy jest tak zwany typ konsumpcyjny, czyli przydatność bulw do wykonywania z nich różnych typów potraw. Są odmiany z przeznaczeniem na sałatki, ogólnoużytkowe do gotowania czy smażenia oraz mączyste idealne na placki ziemniaczane oraz kopytka. Do większości dań najczęściej wykorzystuje się jednak ziemniaki obrane ze skórki. Okazuje się, że wszystkie odmiany zarejestrowane w Krajowym Rejestrze Centralnego Ośrodka Badania Odmian Roślin Uprawnych w Słupi Wielkiej mają miąższ barwy białej, jasnożółtej, żółtej lub kremowej. We wschodniej części kraju preferuje się odmiany o białym miąższu np. Irys czy Pierwiosnek, a w pozostałej części kraju odmiany żółte. Mimo przewagi odmian o jasnych barwach na krajowym rynku, zarówno rolnicy jak i działkowcy poszukują nowszych, interesujących odmian np. o kolorowej skórce i miąższu jednocześnie.

Kolorowe ziemniaki to głównie odmiany barwy fioletowej i czerwonej. Na przekroju bulwy mogą mieć pełne wybarwienie, koncentryczne lub nierównomierne. Najczęściej najładniejszy kolor mają duże bulwy, te mniejsze w środku są zwykle białe. Organ podziemny ziemniaka swój kolor zawdzięcza antocyjanom – przeciwutleniającym barwnikom roślinnym z grupy flawonoidów. Skórka kolorowych odmian jest twardsza, więc należy obierać je nieco grubiej. Po ugotowaniu odmiany zwykle nie tracą koloru miąższu, co z tym idzie, również swoich właściwości prozdrowotnych. Niektóre badania potwierdzają również, że odmiany o kolorowym miąższu, są mniej podatne na choroby (np. mokrą zgniliznę), właśnie ze względu na unikalny skład chemiczny m. in. dużą zawartość polifenoli.

Najbardziej rozpoznawalną odmianą ziemniaka o fioletowej skórce i miąższu jest starofrancuska późna odmianaVitelotte. Kształt jej bulw jest bardzo charakterystyczny. Są one wydłużone i poprzedzielane niewielkimi bruzdami tzw. oczkami. Kwiaty kwitną na biało. Kolejnym ziemniakiem o fioletowych bulwach jest odmianaBlue Congo. To również jedna ze starych odmian ziemniaka. Ma ona kształt już bardziej przypominający klasycznego ziemniaka. Jest to odmiana średnia do późnej. Kwitnie ona na fioletowo. Obydwie odmiany są bardzo mocno kojarzone z nazwą fioletowe truflowe ziemniaki, ze względu na dużą zawartość antocyjanów w skórce i w miąższu oraz charakterystyczny orzechowy smak. Bardzo rzadką na polskim rynku fioletową odmianą jest Mecklenburger Schecke. Jest to wczesny ziemniak o nierównomiernie wybarwionym miąższu barwy fioletowo- żółtej.

Dostępne na rynku odmiany o czerwonej skórce i miąższu to Red Cardinal oraz Rote Emma. Rote Emma jest odmianą średnio wczesną. Skórka jej jest gładka i czerwona, natomiast miąższ może mieć barwę od czerwonej do różowej. Kształt jest podłużny i owalny. Red Cardinal ma czerwoną porowatą skórkę, a tuż pod nią znajduje się biała obwódka. Kształt jest owalny, a miąższ oczywiście czerwony. Odmiana ta jest średnio późna.

Ze względu na brak rejestracji tych odmian w Krajowym Rejestrze, występuje niejednolite nazewnictwo oraz brak jest jednoznacznych informacji na temat ich cech odmianowych. Często bulwy sprzedawane są pod nazwą odmiany, którą nie są. Należy pamiętać, że kolor skórki nie zawsze gwarantuje nam, że miąższ będzie tej samej barwy. Bądźmy czujni, gdyż cena jest nieporównywalnie większa od odmian o jasnym miąższu.

Sadzeniaki odmian o kolorowym miąższu są dostępne w sklepach internetowych oraz w gospodarstwach rolniczych. Bulwy można kupić również na placach targowych. Uprawa nie różni się w zasadzie od tradycyjnej metodyki, zarówno w integrowanej ochronie roślin jak i w amatorskiej uprawie. Bulwy sadzimy w 2 poł. IV lub na przełomie IV/V. Gleba powinna być dobrze doprawiona i jednorodnie spulchniona. Należy zapewnić ziemniakom odpowiedni przedplon (głównie rośliny z rodziny bobowatych) oraz ograniczyć ich udział w zmianowaniu do 20-25%, ze względu na nasilone występowanie chorób bakteryjnych i grzybiczych oraz jednostronne wykorzystanie składników pokarmowych przez roślinę. Jesienią i wczesną wiosną podczas uprawek stosuje się nawożenie organiczne i mineralne. Gleba powinna być wolna od chwastów oraz o dobrej wilgotności. Ze względu na słabszy wzrost części nadziemnej oraz mniejszy plon bulw odmian kolorowych, wystarczy rozstawa w rzędzie nawet co 30 cm. Po posadzeniu konieczne jest uformowanie redlin lub w przypadku mniejszych upraw systematyczne kopczykowanie. Regularnie należy również chronić rośliny przed stonką ziemniaczaną oraz zachwaszczeniem.

W integrowanej ochronie roślin ważny jest również dobór odmian, jednak w tym przypadku musimy się liczyć z obniżonym plonem oraz innymi gorszymi cechami odmianowymi. Plony odmian kolorowych są mniejsze, ale za to cena jest większa od cen klasycznych odmian. Niskie plony wynikają z faktu, że są to zwykle stare odmiany. Te nowsze na drodze hodowli uzyskały lepsze cechy, w tym właśnie wysoką plonotwórczość.

Należy pamiętać, że w momencie gdy będziemy chcieli uprawiać do celów handlowych odmianę niezarejestrowaną w Krajowym Rejestrze lub we Wspólnotowym katalogu odmian roślin rolniczych (CCA), należy wnieść Wniosek na uprawę w gruncie ziemniaków odmian nieodpornych lub o nieustalonej odporności na grzyba Synchytrium endobioticum do Państwowego Inspektoratu Ochrony Roślin i Nasiennictwa. Uprawę można zacząć dopiero w momencie, gdy Główny Inspektor Ochrony Roślin i Nasiennictwa wyda decyzję o dopuszczeniu uprawy takich ziemniaków. Uprzednio wykonywane są badania, przeprowadzone przez właściwego terenowo Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Roślin i Nasiennictwa. Odmiana musi zostać uznana za wolną od patogena powodującego zarazę ziemniaka.

Ziemniaki kolorowe zdecydowanie przewyższają odmiany klasyczne pod kątem właściwości odżywczych ich bulw. Charakteryzują się one wyższą zawartością polifenoli i większą aktywnością przeciwutleniającą (4-krotnie) oraz wyższą zawartością kwasu askorbinowego niż w ziemniakach o jasnym miąższu. Wzmacniają nasz organizm i są naszymi sprzymierzeńcami w profilaktyce antynowotworowej. Zastosowanie kulinarne ziemniaków kolorowych jest tak samo szerokie jak klasycznych odmian. Dodatkowo ich piękny kolor, wpływa na podniesienie estetyki dań. Najlepiej jest je gotować w tzw. mundurkach – nie tylko zachowają wtedy wiele cennych witamin i minerałów, ale także intensywny kolor, który nieco blednie, gdy gotujemy obrane bulwy.

Ilona Maczek, dn. 25.06.2019 r.

źródła:

https://klaudynahebda.pl/sadzimy-fioletowe-ziemniaki/

http://piorin.gov.pl/zdrowie-roslin/wymagania-dla-ziemniakow/odmiany-niezarejestrowane,2.html uprawa odmian nie zarejestrowanych w KR

http://zielonista.blogspot.com/2015/12/vitelotte-czyli-kolorowe-ziemniaki.html

https://www.ior.poznan.pl/plik,1746,metodyka-integrowanej-ochrony-ziemniaka-dla-producentow-pdf-wersja-booklet-ksiazeczka-do-zszycia-na-srodku-strony.pdf metodyka

http://wydawnictwo.pttz.org/wp-content/uploads/pelne_zeszyty/full_2018254117.pdf#page=58 odmiany fioletowe

http://www.bezogrodek.com/2015/09/kolorowe-warzywa-fioletowe-ziemniaki.html#

http://drmarkuszewski.pl/my-product/ziemniaki-fioletowe-blue-congo/ odmiana

http://1000roslin.pl/fioletowe-ziemniaki-truflowe/

https://www.nawidelcu.pl/kulinarny-lifestyle/vitelotte-fioletowe-ziemniaki/

http://kotydoroboty.blogspot.com/2015/04/ziemniaki-przeglad-posiadanych-gatunkow.html odmainy