U progu nowego PROW - rozmowa z Bronisławem Dutką, dyrektorem Małopolskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Karniowicach
Koniec roku to doskonały moment na podsumowanie efektów działalności Ośrodka. Jak ocenia Pan mijający rok i czy wszystko udało się zrealizować?
Rok 2013 był kolejnym rokiem intensywnych działań naszego Ośrodka w środowisku wiejskim, dzięki czemu udało nam się wykonać całość zaplanowanych zadań. MODR współpracował z rolnikami i mieszkańcami wsi, wspierając ich merytorycznie w zakresie produkcji rolniczej, przedsiębiorczości, prowadzenia gospodarstw ekologicznych, agroturystycznych czy innych inicjatyw prorozwojowych. Główną formą świadczonej przez nas pomocy było doradztwo indywidualne i tutaj szacujemy, iż nasi pracownicy udzielili rolnikom i mieszkańcom wsi prawie 70 tys. porad. Z punktu widzenia samych rolników, z pewnością najważniejsze znaczenie miały usługi związane z wypełnianiem wniosków o dopłaty obszarowe oraz inne działania w ramach PROW 2007-13. Pomogliśmy rolnikom w przygotowaniu ponad 35 tys. wniosków o płatności obszarowe oraz bisko 5 tys. wniosków i biznes planów do pozostałych działań PROW.
Ważną częścią działalności Ośrodka są szkolenia i akcje informacyjno - edukacyjne adresowane do rolników. Jaki był zakres i skala prowadzonych szkoleń?
Tradycyjnie organizowaliśmy na terenie całej Małopolski szkolenia i kursy dla rolników z różnych dziedzin związanych z nowoczesnym rolnictwem i rozwojem wsi, ze szczególnym naciskiem na szkolenia z zakresu tworzenia grup producenckich, ekologii, stosowania środków ochrony roślin czy alternatywnych źródeł dochodu. W ramach realizacji unijnych projektów szkoleniowych rozpoczęliśmy, wraz z partnerami projektu (MSDR i MIR) nowy cykl szkoleń skierowany do małopolskich rolników nt. zasady wzajemnej zgodności, czyli Cross Compliance oraz kontynuowaliśmy program reorientacji zawodowej mieszkańców wsi - „Nowy zawód i nowe umiejętności szansą dla małopolskich rolników”. W sumie przeszkoliliśmy 15,5 tys. osób. Ponadto zorganizowaliśmy 14 seminarium, 3 konferencje, 75 pokazów, 32 konkursy i 11 wystaw.
Możemy się również poszczycić zakończoną sukcesem organizacją naszej flagowej imprezy - Agropromocji. W tym roku udało nam się znacząco zwiększyć ilość firm biorących udział w wystawie oraz poszerzyć zakres merytoryczny o nowe, interesujące elementy, co spotkało się pozytywnym przyjęciem wśród rolników. Tegoroczną Agropromocję zobaczyła rekordowa ilość zwiedzających, tym samym wystawa ugruntowała swoją pozycję największej imprezy rolniczej w regionie.
Ośrodek ma za sobą także kolejny rok ścisłej współpracy z Urzędem Marszałkowskim na polu realizacji zadań wynikających ze strategii rozwoju województwa małopolskiego.
W tym roku po raz pierwszy zostały uruchomione mechanizmy, dzięki którym nastąpiło realne powiązanie między samorządem województwa, a ośrodkami doradztwa rolniczego. Zmiana ustawy o doradztwie rolniczym przesunęła podległość ośrodków pod zarząd województw oraz dała możliwość samorządom dotowania ich zadań. Dzięki temu ośrodki stały realnym i skutecznym narzędziem dla samorządów w realizacji strategii rozwoju województwa.
Na zlecenie lub w oparciu o umowę zawartą pomiędzy MODR i Urzędem Marszałkowskim Województwa Małopolskiego realizowaliśmy przedsięwzięcia promujące tradycyjne produkty z regionu Małopolski oraz ich producentów. Kontynuowaliśmy cykl prezentacji i kiermaszy w ramach imprez o wojewódzkim zasięgu „Zasmakuj w Małopolsce” i „Małopolski Festiwal Smaku”, podczas których kilkuset wystawców - producentów artykułów rolno-spożywczych z terenu woj. małopolskiego prezentowało swoje regionalne specjały.
„Galopem” ruszyła również promocja konia małopolskiego; mimo różnych kontrowersji, temat stał się bardzo popularny. Pod koniec września na Krakowskich Błoniach zorganizowaliśmy, wraz z partnerami, dużą, 2-dniową, rodzinną imprezę, podczas której podziwialiśmy pokazy i wyścigi koni różnych ras, w tym naszej rodzimej rasy małopolskiej.
Wystartowaliśmy z nowym projektem „żywych kosiarek na wałach przeciwpowodziowych”, w ramach, którego testujemy wykorzystanie owiec do utrzymania obwałowań przeciwpowodziowych we właściwym stanie.
Myślę, że ten cykl doświadczeń jest wstępem do działań w wielu nowych kierunkach, które chcemy podejmować w następnych latach, jeśli oczywiście otrzymamy niezbędne środki finansowe. Trzeba zaznaczyć, że MODR wszedł w nowe pola zainteresowań dzięki sporym dotacjom i merytorycznemu wsparciu Województwa Małopolskiego, jak również za sprawą pewnych zmian mentalnych, które zachodzą w naszej instytucji - czasy się wyraźnie zmieniają, my też więc musimy się zmieniać.
Przed nami początek nowej perspektywy finansowej w PROW. Prawdopodobnie będzie to okres przejściowy, gdyż nie wszystkie nowe procedury zostaną w nadchodzącym roku dopracowane i wdrożone…
W 2014 roku rozpocznie się okres nowej perspektywy finansowej, ale tak naprawdę w systemie finansów Unii Europejskiej jest to rok zakończenia poprzedniej perspektywy i stopniowego przechodzenia do nowej. Wprawdzie spodziewam się, że pierwsze pieniądze trafią do ostatecznego beneficjent dopiero na początku 2015 roku, niemniej jednak myślę, że Ośrodek będzie miał już w nadchodzącym roku szereg zadań do wykonania, zwłaszcza informacyjnych. Chodzi, bowiem o to, aby nowy PROW został przez mieszkańców wsi dobrze poznany - inaczej nie ma szans na jego powodzenie. Z pewnością ruszą też pierwsze programy szkoleniowe dla doradców Ośrodka, którzy powinni być dobrze przygotowani do jego wdrażania. Ośrodek musi doskonale znać nowe rozwiązania oraz skutecznie je promować w środowisku wiejskim.
Czy wiemy już, ile pieniędzy i na jakich zasadach trafi do małopolskich rolników? Jakie zmiany przyniesie nowy PROW?
Proponowane zmiany dotyczą przede wszystkim dopłat obszarowych, jednak szczegółowe rozwiązania w tej kwestii nie zostały jeszcze ostatecznie potwierdzone. Pojawiła się zapowiedź, że od nowej perspektywy finansowej będzie nowe podejście do kwestii rynku pracy na wsi, który jest bardzo charakterystyczny, bo z jednej strony mamy wielu ludzi pracujących poza rolnictwem i zarejestrowanych w KRUS, a jednocześnie bardzo duże ukryte bezrobocie. Sytuacja ta wymaga szczególnego potraktowania. Przewiduje się porozumienie między Ministerstwem Rolnictwa a Ministerstwem Pracy w tym zakresie i przesunięcie pewnych środków do Ministerstwa Rolnictwa, które następnie byłyby przekazywane na wieś właśnie poprzez ośrodki doradztwa rolniczego. Dla doradców naszego ośrodka oznaczałoby to nowy obszar pracy. Mamy już jednak w tej dziedzinie pewne doświadczenie, ponieważ realizowany z POKL projekt w jakimś sensie do tego nas przygotował. Dysponujemy kadrą kilkudziesięciu pracowników przeszkolonych w zakresie współpracy z bezrobotnymi oraz rolnikami zainteresowanymi zmianą zawodu.
Na jaką formę pomocy ze strony doradców MODR mogą liczyć małopolscy rolnicy?
Oferujemy kompleksowy zakres usług doradczych, obejmujący doradztwo ekonomiczne, technologiczne, ekologiczne i dotyczące alternatywnych źródeł dochodu, a także świadczenie pomocy w sporządzaniu wniosków i biznes planów na przedsięwzięcia inwestycyjne dla rolników i przedsiębiorców zamieszkujących tereny wiejskie. W 2014 r. będziemy nadal prowadzić kursy zawodowe i szkolenia, po to aby przekazać rolnikom pełną wiedzę na temat możliwości pozyskiwania funduszy unijnych oraz prowadzenia nowoczesnej i konkurencyjnej działalności rolniczej, jak i pozarolniczej na obszarach wiejskich.
wywiad przerpowadziła Małgorzata Serwaczak