Co to jest fundusz sołecki?
16 marca prezydent Lech Kaczyński podpisał ustawę o funduszu sołeckim, która umożliwia sołectwom pozyskiwanie od gmin środków na realizację inicjatyw lokalnych.
Zgodnie z ustawą, o wyodrębnieniu funduszu sołeckiego z budżetu gminy będzie decydować każdego roku rada gminy. Stosowaną uchwałę będzie musiała podjąć do 31 marca. Przy czym w tym roku ten termin przedłużono do 30 czerwca. Rada gminy może także nie zgodzić się na powstanie funduszu sołeckiego w danej gminie. Pomysł na utworzenie takiego funduszu mogą zgłosić radzie radni oraz wójt gminy (burmistrz, prezydent miasta).
Gminy, które zdecydują się przeznaczyć środki na inicjatywy lokalne będą musiały podzielić kwoty na poszczególne sołectwa. Będzie się to odbywało w oparciu o specjalny algorytm uwzględniający liczbę mieszkańców sołectwa oraz wskaźnik dochodów bieżących gminy. Z szacunków MSWiA wynika, że średnia wartość funduszu dla jednego sołectwa wyniesie ok. 10,3 tys. zł.
Sołectwa będą mogły wydać te pieniądze na drobne przedsięwzięcia, które mieszczą się w ramach zadań własnych gminy, służą poprawie warunków życia mieszkańców i są zgodne ze strategią rozwoju gminy. Będą je mogły przeznaczyć także na usuwanie skutków klęsk żywiołowych. Zadania realizowane z funduszu sołeckiego to przykładowo: naprawa chodników, budowa czy modernizacja placów zabaw dla dzieci, budowa wiat przystankowych, nasadzenia drzew i krzewów i inne wg uznań i pomysłów mieszkańców. Podejmowane zadania mogą być wspomagane również przez własną pracę (społeczną). Wójt nie może oceniać czy mieszkańcy sołectwa wybrali słuszne lub popierane przez niego zadania. O tym decyduje zebranie wiejskie, a wójt sprawdza czy sołectwo prawidłowo sporządziło i uchwaliło wniosek.
Sołectwo, które otrzymało środki od gminy będzie musiało je wydać do końca roku budżetowego, w przeciwnym razie środki wrócą do budżetu gminy.
Gminy, które przekażą swoim sołectwom pieniądze na lokalne inicjatywy otrzymają z budżetu państwa zwrot części wydatków poniesionych na ten cel. Zwrot obejmie wydatki wykonane w roku poprzedzającym rok budżetowy.
30 proc. dostaną gminy, których kwota dochodów bieżących w przeliczeniu na mieszkańca jest mniejsza od średniej kwoty dochodów bieżących gmin w skali kraju. Gminy, których kwota dochodów zmieści się w przedziale od 100 proc. do 120 proc. średniej w skali kraju, otrzymają zwrot w wysokości 20 proc. Wydatków poniesionych na fundusz sołecki. Tam gdzie kwota jest większa od 120 proc. średniej w skali kraju zwrot wyniesie 10 proc.
Warunkiem przyznania środków będzie złożenie przez sołectwo wniosku do wójta. Dokument uchwalony przez zebranie wiejskie z inicjatywy sołtysa, rady sołeckiej lub co najmniej 15 pełnoletnich mieszkańców trzeba będzie złożyć do 30 września roku poprzedzającego rok budżetowy. Chodzi o to, aby środki zostały zagwarantowane w budżecie gminy na ten rok, którego dotyczy wniosek.
Ustawa o funduszu sołeckim otwiera nowe możliwości dla polskiej wsi, których wykorzystanie zależy od samych mieszkańców i gminnej władzy.