Co nowego w programie rolnośrodowiskowym na lata 2014-2020
Od 2015 roku rolnicy będą mogli skorzystać z wielu działań jakie planowane są w ramach nowego Planu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014 – 2020. Obecnie funkcjonujące działanie „Program rolno środowiskowy” wg projektu MRiRW ulegnie zmianom i modyfikacji. Przedstawiając w niniejszym artykule nowe założenia tego działania, potencjalni beneficjenci będą mieli więcej czasu na zastanowienie się i podjęcie decyzji o ewentualnym przystąpieniu do tego 5-letniego zobowiązania.
Wg projektu MRiRW w nowym PROW, obecny „Program rolno środowiskowy” został podzielony na dwa odrębne działania:
- Program rolno środowiskowo-klimatyczny
- Rolnictwo ekologiczne
Projektowane działanie „Program rolnośrodowiskowo-klimatyczny” będzie realizowany w gospodarstwie poprzez wybór pakietów. Proponowane pakiety to:
1. Rolnictwo zrównoważone
2. Ochrona gleb i wód
3. Zachowanie sadów tradycyjnych odmian drzew owocowych
4. Cenne siedliska i zagrożone gatunki ptaków na obszarach Natura 2000
5. Cenne siedliska poza obszarami Natura 2000
6. Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych roślin w rolnictwie
7. Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych zwierząt w rolnictwie
Przy realizacji poszczególnych pakietów projekt zakłada następujące wymagania:
PAKIET 1 - Rolnictwo zrównoważone
Wymogi dotyczą wszystkich gruntów w gospodarstwie
• Zastosowanie prawidłowego zmianowania na poszczególnych polach
• Coroczne opracowanie i przestrzeganie planu nawozowego
• Posiadanie aktualnej chemicznej analizy gleby dla wszystkich pól
• Ograniczenie maksymalnej dawki azotu na gruntach ornych do 150 kg/ha ( pochodzącego ze wszystkich źródeł)
• Niestosowanie osadów ściekowych
• Płatność przyznawana tylko do gruntów ornych – za powierzchnię do 50 ha w wysokości 440zł/ha
PAKIET 2 - Ochrona gleb i wód
Rolnik wybierając do realizacji ten pakiet będzie zobowiązany do stosowania przynajmniej jednej z następujących praktyk agrotechnicznych:
- Międzyplon ozimy
- Międzyplon ścierniskowy
- Pasy ochronne trwałych użytków zielonych na obszarach erodowanych (o nachyleniu powyżej 20%)
Wsparcie będzie realizowane na terenach zagrożonych erozją, obszarach o niskiej zawartości próchnicy( wyznaczone przez IUNG) oraz obszarach OSN.
Planowane wymagania:
- Przyoranie międzyplonów po 15 lutego,
- Możliwość stosowania pod międzyplon tylko nawozów naturalnych,
- Zakaz uprawy w plonie głównym tej samej rośliny co międzyplon,
- Możliwość spasania biomasy wsiewki i międzyplonu ścierniskowego w okresie jesieni, a międzyplonu ozimego w okresie wiosny,
Limit powierzchni - 20 ha
Płatność 0,1 – 10 ha – 100%
10,1 – 20 ha -- 50%
PAKIET 3 - Zachowanie sadów tradycyjnych odmian drzew owocowych
Pakiet skierowany do rolników posiadających sady tradycyjne, prowadzony jako drzewa wysokopienne na silnie rosnących podkładkach, w wieku co najmniej 15 lat, reprezentujących co najmniej 4 odmiany lub gatunki określone w rozporządzeniu. Minimalna liczba drzew na powierzchni 1 ha spełniających wymagania to 90 sztuk.
Rolnik będzie zobowiązany do wykonywania podstawowych zabiegów w sadzie oraz zabezpieczenia drzew przed uszkodzeniem przez gryzonie i zającokształtne.
Limit powierzchni – 20 ha
Płatność - 0,1 - 10 ha - 100%
10,1 - 20 ha - 50%
PAKIET 4 - Cenne siedliska i zagrożone gatunki ptaków na obszarach Natura 2000
PAKIET 5 - Cenne siedliska poza obszarami Natura 2000
Celem realizacji tych pakietów jest poprawa warunków bytowania zagrożonych gatunków ptaków , których siedliska lęgowe są związane z trwałymi użytkami zielonymi oraz utrzymanie lub przywrócenie cennych siedlisk przyrodniczych występujących na łąkach i pastwiskach. Gatunki ptaków objęte płatnością to: rycyk, kszyk, krwawo dziób, czajka, wodniczka, dubelt, kuklik wielki. Przed przystąpieniem do realizacji pakietu musi być wykonana dokumentacja przyrodnicza przez eksperta przyrodniczego, w której określone zostaną cenne siedliska przyrodnicze lub zagrożone gatunki ptaków oraz uszczegółowione wymogi użytkowania rolniczego.
Pakiet 4 dotyczy zarówno siedlisk lęgowych jak i siedlisk przyrodniczych, natomiast pakiet 5 ( poza obszarami Natura 2000) obejmuje tylko siedliska przyrodnicze.
W zależności od wariantu będą określone wymogi:
- Określenie formy użytkowania
- Określenie terminów i częstotliwości koszenia
- Obowiązek pozostawienia powierzchni nieskoszonych
- Obowiązek usunięcia skoszonej biomasy
- Określenie warunków wypasu lub zakaz wypasu
- Ograniczenie lub zakaz nawożenia
- Ograniczenie wykonywania zabiegów agrotechnicznych
- Inne specyficzne wymogi dla niektórych wariantów
Planowana wysokość płatności będzie zróżnicowana w zależności od realizowanego wariantu i położenia działki rolnej od 589 zł/ha do 1300 zł/ha. W obu przypadkach jest planowany zwrot kosztów transakcyjnych związanych ze sporządzeniem dokumentacji przyrodniczej przez eksperta.
PAKIET 6 - Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych roślin w rolnictwie
Pakiet skierowany do rolników uczestniczących w ochronie miejscowych lub starych zaniechanych w uprawach gatunków roślin uprawnych a także gatunków zagrożonych erozją genetyczną.. Realizacja pakietu daje możliwość zachowania ginących i rzadkich gatunków, odmian, jak również rozszerzenie dostępności materiału siewnego oraz nasion odmian lokalnych do uprawy.
Wymogi dla pakietu:
- Obowiązek uprawy odmian regionalnych lub amatorskich zarejestrowanych w Krajowym Rejestrze z kwalifikowanego materiału siewnego w pierwszym i czwartym roku uprawy
- Obowiązek wytwarzania materiału siewnego zarejestrowanych w Krajowym Rejestrze odmian regionalnych lub amatorskich zgodnie z przepisami o nasiennictwie
- Obowiązek wytwarzania nasion gatunków roślin zagrożonych erozją genetyczną wskazanych w Programie
Wielkość wsparcia: 750 zł/ha w przypadku uprawy towarowej, 1000 zł/ha w przypadku wytwarzania nasion/ materiału siewnego.
Pakiet 7 - Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych zwierząt w rolnictwie
Pakiet ma na celu ochronę cennych ras wybranych gatunków zwierząt gospodarskich, których malejąca liczebność stwarza zagrożenie ich wyginięcia.
Gatunki zwierząt objęte działaniem:
• Lokalne rasy bydła
• Lokalne rasy koni
• Lokalne rasy owiec
• Lokalne rasy świń
• Lokalne rasy kóz
Zachowanie lokalnych ras bydła:
• Minimalna liczba krów tej samej rasy – 4 sztuki
• Maksymalna liczba krów – 100 sztuk
• Wpis krów do księgi hodowlanej
• Rasy objęte programem: polska czerwona, białogrzbieta, polska czerwono-biała, polska czarno-biała,
• Płatność 1600 zł/szt
Zachowanie lokalnych ras koni
• Minimalna liczba samic w stadzie: 2 klacze tej samej rasy
• Wpis klaczy do księgi hodowlanej danej rasy
• Rasy objęte programem: konik polski, koń huculski, koń małopolski, koń śląski, koń wielkopolski , koń zimnokrwisty w typie sokólski, koń zimnokrwisty w typie sztumski,
• Płatność 1550 zł/szt klacze zimnokrwiste w typie sztumskim i sokólskim
1900 zł/szt – w przypadku pozostałych ras
Zachowanie lokalnych ras owiec
• Wpis owiec do księgi hodowlanej danej rasy
• Minimalna liczba owiec matek – 15 sztuk – owce rasy cakiel podhalański
30 sztuk – owce rasy merynos w starym typie
10 sztuk – owce pozostałych ras objętych Programem
• Liczba maciorek przypadających na 1 tryka – 30 sztuk w przypadku tryka stadnego i 15 sztuk w przypadku tryka młodego
• Płatność 360 zł/szt
Zachowanie lokalnych ras świń;
• Wpis do księgi hodowlanej danej rasy
• Minimalna liczba loch tej samej rasy – 10 – 70 loch stada podstawowego świń rasy puławskiej
o 6 – 100 loch rasy złotnickiej białej
o 3 – 100 loch rasy złotnickiej pstrej
• Płatność 1140 zł/szt
Zachowanie lokalnych ras kóz ( jest to nowy wariant tego pakietu )
• Wpis kóz do księgi hodowlanej
• Minimalna liczba samic w stadzie – 3 kozy rasy karpackiej
• Liczba kóz przypadająca na 1 kozła – 15 sztuk
• Płatność 580 zł/szt
Opisane powyżej pakiety programu rolno środowiskowo-klimatycznego są propozycjami przedstawionymi przez MRiRW na kolejny okres realizacji działań PROW. Ostateczny kształt tego działania zostanie zatwierdzony rozporządzeniem MRiRW w I kwartale 2015 roku.
Barbara Pinczer – doradca rolno środowiskowy TZDR Tarnów