Tradycje rękodzielnicze wciąż żywe w społeczności lokalnej
Szopki krakowskie to prawdziwe dzieła sztuki rękodzielniczej i piękna tradycja w Krakowie, która wiąże się nieodzownie ze świętami Bożego Narodzenia. Corocznie, w pierwszy czwartek grudnia przed południem, wokół pomnika Adama Mickiewicza na rynku w Krakowie zbierają się szopkarze, którzy prezentują własnoręcznie wykonane szopki. To właśnie 2 grudnia 2021 r. odbyła się już 79. edycja Konkursu Szopek Krakowskich na rynku w Krakowie, gdzie można było podziwiać te piękne dzieła.
Szopka krakowska jest miejscem, w którym przedstawiane są Narodziny Syna Bożego, dlatego jej najważniejszymi postaciami jest Dzieciątko, Maria i święty Józef. Taka krakowska szopka charakteryzuje się m.in. wielopoziomowym, wieżowym budynkiem z bogato zdobioną konstrukcją powstałą z lekkich, nietrwałych materiałów (papier, drewno, tektura, wosk, zapałki itp.). W kompozycji zaś wykorzystywane są motywy zabytkowej architektury Krakowa. Dziś w szopkach mogą znaleźć się zarówno postacie historyczne, jak i współczesne. Ich bohaterowie wywodzą się też z folkloru i legend krakowskich (ze szczególnie popularną legendą o Smoku Wawelskim na czele).
Tradycja ta sięga połowy XIX wieku, kiedy powstały pierwsze szopki i znany był w Krakowie zwyczaj „chodzenia” z szopką po domach. Tworzyli je cieśle i murarze z Krakowa oraz podkrakowskich okolic. Było to dla nich dodatkowe zajęcie w czasie martwego sezonu budowlanego, a w okresie świątecznym mogli dorobić się poprzez odwiedzanie domów wraz ze swoim pięknym dziełem, jakim była szopka.
Zwyczaj ten zaczął powoli zanikać po pierwszej wojnie światowej. By zachować to piękne rękodzieło i tradycje szopkarskie dla następnych pokoleń, w roku 1937 zorganizowano pierwszy konkurs na Najpiękniejszą Szopkę Krakowską, co spowodowało, że tradycja budowania szopek specjalnie na konkurs odrodziła się. Po drugiej wojnie światowej na miejscu zburzonego pomnika Adama Mickiewicza na krakowski Rynek znowu powróciły szopki krakowskie i powracają co roku aż do dzisiaj.
Obecnie organizatorem konkursu jest Muzeum Historyczne Miasta Krakowa z główną siedzibą przy Rynku Głównym. W Konkursie Szopek Krakowskich mogą wziąć udział wszyscy bez względu na wiek czy miejsce zamieszkania. W budowaniu szopek specjalizują się całe rody współczesnych cieśli i nie tylko. Warto również wspomnieć, że w 2018 roku ta piękna tradycja, jaką jest wykonywanie szopek krakowskich, została wpisana na Reprezentatywną Listę Niematerialnego Dziedzictwa Ludzkości UNESCO.
tekst i zdjęcia Ewelina Czarnik
Źródło: Muzeum Historyczne Miasta Krakowa - https://muzeumkrakowa.pl/