Zgadzam się na przechowywanie na urządzeniu, z którego korzystam tzw. plików cookies oraz na przetwarzanie moich danych osobowych pozostawianych w czasie korzystania przeze mnie ze stron internetowych lub serwisów oraz innych parametrów zapisywanych w plikach cookies w celach marketingowych, w tym na profilowanie i w celach analitycznych przez Małopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Karniowicach oraz zaufanych partnerów.

Administratorzy danych:

Małopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego
z siedzibą w Karniowicach
ul. Osiedlowa 9, 32-082 Karniowice

Zaufani partnerzy:

Cele przetwarzania danych:

  1. marketing, w tym profilowanie i cele analityczne
  2. świadczenie usług drogą elektroniczną
  3. dopasowanie treści stron internetowych do preferencji i zainteresowań
  4. wykrywanie botów i nadużyć w usługach
  5. pomiary statystyczne i udoskonalenie usług (cele analityczne)

Podstawy prawne przetwarzania danych:

  1. marketing, w tym profilowanie oraz cele analityczne – zgoda
  2. świadczenie usług drogą elektroniczną - niezbędność danych do świadczenia usługi
  3. pozostałe cele - uzasadniony interes administratora danych

Odbiorcy danych:
Administrator Danych Osobowych MODR, zaufani partnerzy

Prawa osoby, której dane dotyczą:
Prawo żądania sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania danych; prawo wycofania zgody na przetwarzanie danych osobowych. Inne prawa osoby, której dane dotyczą

Zmiana polityki prywatności

Uwaga:

Od 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r (RODO). Potrzebujemy Twojej zgody na przetwarzanie Twoich danych osobowych przechowywanych w plikach cookies. Poniżej znajdziesz pełny zakres informacji na ten temat.

Close GDPR info
Menu główne

Ocena wartości technologicznej ziarna zbóż ze zbiorów 2021 w Małopolsce

Zakład Przetwórstwa Zbóż i Piekarstwa w Instytucie Biotechnologii Przemysłu Rolno-Spożywczego im. prof. Wacława Dąbrowskiego - PIB w Warszawie, na zlecenie MRiRW, rokrocznie prowadzi badania dotyczące analizy jakości surowców rolnych z uwzględnieniem zagrożenia wystąpienia substancji skażających.

Materiał badawczy stanowią próbki ziarna zgromadzone z terenu całego kraju za pośrednictwem m.in. Wojewódzkich Ośrodków Doradztwa Rolniczego oraz firm zajmujących się przetwórstwem zbóż.

Ze zbiorów 2021 doradcy Małopolskiego Ośrodek Doradztwa Rolniczego zs. w Karniowicach pobrali do analizy od rolników z terenu woj. małopolskiego próbki 6 gatunków zbóż. Łącznie do Zakładu Przetwórstwa Zbóż i Piekarstwa IBPRS-PIB przekazano 45 próbek, w tym 23 próbki ziarna pszenicy, 7 próbek ziarna żyta, 4 próbki ziarna jęczmienia, 3 próbki ziarna pszenżyta, 1 próbkę ziarna owsa oraz 7 próbek ziarna kukurydzy.

Poniżej przestawiono tabelaryczne zestawienie wyników badań przeprowadzonych przez Zakład Przetwórstwa Zbóż i Piekarstwa w Instytucie Biotechnologii Przemysłu Rolno-Spożywczego – IBPRS-PIB dla województwa małopolskiego. Wyniki pokazują, jak kształtowały się parametry jakościowe badanych gatunków zbóż. W zależności od gatunku zakres badań obejmował: wilgotność ziarna [%], gęstość ziarna w stanie zsypanym [kg/hal], zawartość białka [% s.m.], ilość glutenu [%], wskaźnik sedymentacji Zeleney’ego [ml], liczbę opadania [s], zawartość popiołu [%].

Wyniki oceny wartości technologicznej ziarna pszenicy ze zbiorów 2021:

Pszenica

Powiat/

odmiana

Wilgotność

[%]

Gęstość ziarna w stanie zsypanym [kg/hl]

Białko
[% s.m.]

Gluten [%]

Sedymentacja [ml]

Liczba opadania

[s]

Popiół

[%]

bocheński

Artist

13,1

77,1

13,0

21,5

30

327

2,02

Memory

13,5

72,3

10,6

19,2

26

295

1,92

brzeski

Ponticus

13,6

77,3

14,1

26,3

44

360

2,03

Asory

12,5

76,6

11,9

22,6

33

233

1,87

dąbrowski

nieznana

12,7

79,5

13,5

28,9

49

381

2,13

Patras

13,1

77,6

12,9

27,5

44

317

1,96

nieznana

12,1

71,5

13,8

26,0

39

120

1,86

krakowski

Metronom

13,2

73,9

10,8

17,9

25

217

2,01

nieznana nowa

14,5

76,1

10,3

15,2

23

303

1,83

limanowski

nieznana

13,7

71,5

9,8

14,8

18

257

2,16

miechowski

Patras

13,7

71,1

13,3

24,0

38

340

2,12

nieznana

13,4

74,9

13,5

22,7

36

277

1,98

Apostel

13,6

74,0

10,9

16,3

22

249

1,91

myślenicki

Kilimanjaro

13,2

77,1

9,2

14,8

18

312

1,96

olkuski

Euforia

14,1

78,7

10,5

17,3

26

287

2,10

Euforia

14,6

75,5

10,9

16,1

23

273

2,12

oświęcimski

Artist

13,1

75,3

12,0

19,7

29

201

2,03

Harenda

13,6

77,0

11,1

19,4

25

186

1,92

tarnowski

nieznana

13,5

74,9

11,7

19,3

29

276

1,99

nieznana

13,7

79,1

13,5

24,1

40

214

2,19

nieznana

13,9

75,4

13,6

24,4

41

146

2,06

wadowicki

Euforia

13,2

77,2

12,1

20,8

33

282

1,96

Hondia

14,2

72,0

14,1

27,2

46

299

2,09

średnia wartość

13,5

75,4

12, 0

21,2

32,1

267,3

2,00

 

Z analizy wyników badanych odmian można odczytać następujące informacje:

Wilgotność ziarna pszenicy zawiera się w przedziale od 12,1 do 14,6%, średnio 13,5%. Maksymalne wymagania w zakresie bezpiecznego składowania ziarna, tj. wilgotność nie wyższa niż 14,5%, spełniło 96% badanych próbek.

Gęstość ziarna w stanie zsypanym kształtowała się na średnim poziomie 75,4 kg/hl, w przedziale 71,1 – 79,1 kg/hl. 48% badanych próbek pszenicy charakteryzowało się dobrą wartością przemiałową, a więc gęstością ziarna powyżej 76 kg/hl. Minimalne wymagania jakościowe pszenicy objętej interwencyjnym zakupem, tj. gęstość ziarna powyżej 73 kg/hl, spełniło 78% badanych próbek.

Zawartość białka w badanych próbkach ziarna pszenicy była zróżnicowana od 9,2 do 14,1% s.m., średnio 12,0 %. s.m. Wymagana wielkość zawartości białka różni się w zależności od przeznaczenia ziarna. Na cele konsumpcyjne powinno go być nie mniej niż 11,5% s.m. To kryterium spełniło 61% badanych próbek. Ziarno, które może spełniać rolę tzw. polepszacza w mieszankach przemiałowych, powinno zawierać ponad 14% s.m. białka. Taki wyniki cechował próbkę odmiany Hondia oraz próbkę odmiany Ponticius. Minimalną zawartość białka dla pszenicy objętej interwencyjnym zakupem, która wynosi 11% s.m., uzyskało 65% badanych próbek.

Ilość glutenu w badanych próbkach ziarna pszenicy osiągnęła średnią wartość 21,1%, w zakresie od 14,8 do 28,9 %. Uwzględniając kryterium przydatności ziarna pszenicy do produkcji mąki na cele wypiekowe, tj. zwartość glutenu powyżej 25%, tylko 22% badanych próbek spełniło przyjęte wymagania.

Wskaźnik sedymentacyjny Zeleny’ego kształtował się od 18 do 49 cm3, średnio 32,1 cm3. Wskaźnik sedymentacyjny Zeleny’ego określa właściwości białek glutenowych pod względem ilościowo-jakościowym. Im wyższa jego ilość, tym więcej w analizowanej mące znajduje się białek glutenowych, co wpływa korzystnie na wartość wypiekową mąki. Minimalne kryterium przydatności ziarna pszenicy do przemiału na mąkę, określone na poziom 25cm3, spełniło 78% próbek. Wartością powyżej 30 cm3 wskazującą na dobrą przydatność ziarna na cele wypiekowe charakteryzowało się blisko 70% próbek. Ziarno o wskaźniku sedymentacyjnym powyżej 40 cm3 może być wykorzystane jako tzw. „polepszacz” w mieszankach przemiałowych z ziarnem o średniej bądź niskiej wartości wypiekowej. Wartość tą uzyskało zaledwie 22% badanych próbek.

Liczba opadania w badanych próbkach kształtowała się od 120 do 381 sekund, średnio 267,3 s. Liczba opadania jest miarą poziomu enzymów amylolitycznych zawartych w ziarnie. Niska liczba opadania, poniżej 150 s, świadczy o bardzo wysokiej ilości enzymów, ziarno o takich parametrach nie nadaje się na cele piekarnicze. Najkorzystniejsza liczba opadania, która wskazuje na niską aktywność alfa – amylazy, mieści się w granicach od 250 do 350 sekund. Blisko 61% badanych próbek charakteryzowało się liczbą opadania zawierającą się w niniejszym zakresie.

Zawartość popiołu w ziarnie mówi o zawartości składników mineralnych. W badanym ziarnIe pszenicy zawierała się w przedziale od 1,83 % s.m. do 2,19 % s.m..

Wyniki oceny wartości technologicznej ziarna żyta ze zbiorów 2021:

Żyto

Powiat/odmiana

Wilgotność [%]

Gęstość ziarna w stanie zsypanym [kg/hl]

Białko
[% s.m.]

Liczba opadania [s]

dąbrowski

nieznana

14,2

70,3

9,3

68

krakowski

SU Arvid

13,6

75,7

11,2

80

myślenicki

Dańkowskie

 

13,9

74,7

10,3

91

KWS Vinetto

12,6

73,0

11,2

121

wadowicki

nieznana

13,9

73,1

10,3

183

tarnowski

nieznana

13,4

76,1

11,1

62

nieznana

13,2

74,5

10,3

72

średnia wartość

13,6

73,9

10,5

96,6

 

Wilgotność ziarna żyta zawierała się w przedziale od 12,6 do 14,2% (średnio 13,6%). Wymagania w zakresie bezpiecznego przechowywania ziarna określające wilgotność jako nie większą niż 14,5% spełniło 100% badanych próbek.

Średnia gęstość ziarna badanych próbek wynosiła 73,9 kg/hl. Wartość powyżej 71,0 kg/hl uzyskało ponad 85% badanych próbek żyta, spełniając tym samym normy określone w skupie.

Zawartość białka kształtowała się od 9,3 do 11,2 % s.m., średnio 11,2 % s.m. W badanych próbkach nie odnotowano zawartość biała powyżej 11,5% s.m. która nie jest pożądana w ziarnie żyta dedykowanym nacele wypiekowe.

Liczba opadania była zróżnicowana od 68 do 183 s., średnio 80 s. Tylko dwie spośród badanych próbek żyta spełniły wymagania stawiane w skupie tj. liczba opadania nie wyższa niż 120 sekund.

 

Wyniki oceny wartości technologicznej ziarna jęczmienia ze zbiorów 2021:

Jęczmień

Powiat/odmiana

Wilgotność [%]

Gęstość ziarna w stanie zsypanym [kg/hl]

Białko [% s.m.]

dąbrowski

Poldek

16,0

54,9

12,4

miechowski

KWS Kosmos

14,2

61,2

11,1

Pilote

13,8

58,6

12,0

Sandra

12,5

62,5

10,6

średnia wartość

14,1

59,3

11,5

 

Badane próbki ziarna jęczmienia charakteryzowały się wilgotnością ziarna na średnim poziomie 14,1%, w zakresie od 12,5 do 16%. Spośród czterech badanych próbek jedna odznaczała się wartością powyżej maksymalnego dopuszczalnego poziom wilgotności ziarna, tj. 14,5%.

Gęstość ziarna w stanie zsypanym kształtowała się w zakresie od 58,6 do 62,5 kg/hl. Średnia gęstość ziarna wynosiła 59,3 kg/hl. Minimalne wymagania w zakresie gęstości ziarna jęczmienia w stanie zsypanym, określone w skupie jako nie mniej niż 62 kg/hl, spełniła jedna spośród badanych próbek.

Zawartość białka kształtowała się od 10 do 12,0% s.m, średnio 11,5%. Biorąc pod uwagę przeznaczenia ziarna jęczmienia na cele browarne, wymagana zwartość białka nie powinna przekraczać 11,5% s.m. Z kolei pożądaną cechą ziarna paszowego jest wyższa zwartość białka.

 

Wyniki oceny wartości technologicznej ziarna pszenżyta ze zbiorów 2021:

Pszenżyto

Powiat/

odmiana

Wilgotność [%]

Gęstość ziarna w stanie zsypanym [kg/hl]

Białko

[% s.m.]

Gluten [%]

Sedymentacja [ml]

Liczba

opadania

[s]

dąbrowski

Porto

12,9

66,4

13,2

16,6

16

62

miechowski

Probus

13,2

69,2

11,0

9,7

5

62

nieznana

13,2

66,9

11,3

11,4

7

63

Średnia wartość

13,1

67,5

11,8

12,6

9,2

62,3

 

Wilgotność ziarna pszenżyta zwierała się w zakresie od 12,9 do 13,2%, tym samym 100% badanych próbek spełniło wymagania w zakresie wilgotności dla ziarna do bezpiecznego składowania, tj. nie więcej niż 14,5 %.

Średnia gęstość ziarna w stanie zsypanym wynosiła 67,5%, od 66,4 do 67,5Minimalne
wymagania w zakresie gęstości ziarna w stanie zsypnym dla pszenżyta, tj. 68,0 kg/hl, nie spełniła żadna z badanych próbek.

Zawartość białka mieściła się w granicach od 11,0 do 13,2% s.m., średnio na poziomie 11,8% s.m. Wysoką zawartością biała, powyżej 12,5 % s.m. charakteryzowała się próbka odmiany Porto. Pozostałe spośród badanych próbek uzyskały wynik poniżej 12,5%. Nie stwierdzono próbek o niskiej zawartości białka, poniżej 10%.

 

Wyniki oceny wartości technologicznej ziarna owsa ze zbiorów 2021:

Owies

Powiat/odmiana

Wilgotność [%]

Gęstość ziarna w stanie zsypanym [kg/hl]

miechowski

bezodmianowa

14,1

50,6

Badana próbka ziarna owsa charakteryzowała się wilgotnością na poziomie 14,1% oraz gęstością ziarna w stanie zsypanym 50,6 kg/hl. Obydwa wskaźniki jakościowe mieszczą się w wymaganych normach, tj. wilgotność nie większą niż 14,5% oraz gęstość ziarna w stanie zsypanym powyżej 49,0 kg/hl.

Wyniki oceny wartości technologicznej ziarna kukurydzy ze zbiorów 2021:

Kukurydza

Powiat/odmiana

Wilgotność [%]

Gęstość ziarna w stanie zsypnym [kg/hl]

bocheński

DKC3969

25,8

66,8

brzeski

Amalvit F1

24,7

-

oświęcimski

Pionier 8307

11,7

66,6

DKC3361

12,0

70,4

tarnowski

nieznana

24,7

62,5

nieznana

25,4

60,3

nieznana

23,7

63,1

Średnia wyników

22,2

67,9

 

Badane próbki kukurydzy charakteryzowały się wilgotnością w zakresie od 11,7 do 25,8%. Tylko dwie spośród siedmiu próbek ziarna kukurydzy spełniły dopuszczalny poziom wilgotności określony w normie PN- R – 74104:1996, tj nie więcej niż 14,5% .

Gęstość ziarna w stanie zsypanym kształtowała się na średnim poziomie 67,9 kg/hl. Minimalną gęstość gęstości ziarna kukurydzy w stanie zsypanym w skupie określa są najczęściej na poziomie 72,0 kg/hl. Badane próbki ziarna kukurydzy nie spełniły niniejszej normy.

Marta Rymarczyk, dn. 31.01.2022 r.

Źródła:
Analiza jakości surowców rolnych z uwzględnieniem zagrożenia wystąpienia substancji skażających - Zakład Przetwórstwa Zbóż i Piekarstwa Instytut Biotechnologii Przemysłu Rolno Spożywczego -Państwowy Instytut Badawczy.
Wymagania jakościowe i standardy jakościowe dla zbóż będących przedmiotem obrotu giełdowego w ramach RTRS.
Wymagania jakościowe dla pszenicy objętej interwencyjnym zakupem od 1 listopada do 31 maja.