Szkolenie o roślinach bobowatych

19 lipca 2022

6 lipca 2022 r. na terenie Warzywniczej Stacji Doświadczalnej Katedry Ogrodnictwa w Mydlnikach koło Krakowa odbyło się szkolenie pt. Bobowate – podstawą diety i żyzności gleby zorganizowane wspólnie przez dział TPRiD MODR z s. w Karniowicach i UR w Krakowie. Było ono kontynuacją szkoleń nt. technologii uprawy roślin warzywnych, które odbyły się jeszcze przed pandemią Covid-19 w latach 2018-2019. Spotkanie otwarli kolejno dziekan Wydziału Biotechnologii i Ogrodnictwa, prof. dr hab. Edward Kunicki, p.o. zastępca dyrektora MODR, Karol Sepielak oraz główny organizator wydarzenia, prof. dr hab. Piotr Siwek. W szkoleniu uczestniczyli zarówno pracownicy uczelni, MODR i innych instytucji, a także studenci i rolnicy.

Na początku przedstawiono doświadczenia prowadzone w wysokich tunelach foliowych na roślinach bobowatych, takich jak fasolnik chiński, wiążący jadalne, bardzo długie strąki osiągające nawet do 100 cm długości w korzystnych warunkach. Ich barwa jest silnie skorelowana z odmianą uprawną. Inną rośliną egzotyczną dla polskiego klimatu lecz jak pokazują początkowe obserwacje możliwą do uprawy w Polsce pod osłonami jest orzech ziemny. Z uwagi na wysokie wymagania termiczne obu gatunków, niezbędne jest przygotowanie rozsady w celu ich uprawy. Uczestnicy mogli zapoznać się też z bogatą kolekcją odmian fasoli tycznej, w tym płaskostrąkowej szparagowej oraz lokalnych form. Pewną ciekawostką prezentowaną w tunelu foliowym była oberżyna (bakłażan) szczepiona na dwóch rodzajach podkładek.

Drugą część spotkania stanowił cykl wykładów tematycznych. Pierwszy z nich dotyczący wartości odżywczej roślin strączkowych wygłosiła dr hab. Elżbieta Jędrszczyk. W Polsce do najczęściej spożywanych warzyw strączkowych zalicza się fasolę, groch, bób i soję. Mniej znanymi jest soczewica i ciecierzyca, które zyskują na popularności. Warzywa bobowate są cennym źródłem białka o zbilansowanym składzie. Strąki z nasionami jadane „na zielono” charakteryzują się niższą zawartością suchej masy, białka i innych składników odżywczych od suchych nasion. Najwyższą zawartością białka charakteryzuje się soja. W ostatnich latach systematycznie wzrasta powierzchnia upraw tej rośliny na polskich polach. Jest to spowodowane przedłużającym się okresem wegetacji wskutek postępującego ocieplenia klimatu, który sprzyja jej dojrzewaniu. Tematykę soi kontynuowała m.in. w swojej prelekcji dr inż. Anna Ambroszczyk z firmy Agrarius. Zwróciła uwagę, że poszczególne gatunki roślin bobowatych współżyją wyłącznie z określonymi gatunkami bakterii. W odróżnieniu od grochu czy fasoli, soja nie znajduje w naszej rodzimej glebie bakterii symbiotycznych, z którymi sympatyzuje, tj. Bradyrhizobium japonicum. Stąd też niezbędne jest zaszczepienie nimi nasion bezpośrednio przed wysiewem. Umożliwia to wytwarzanie brodawek korzeniowych i wiązanie azotu atmosferycznego, z którego później korzystają rośliny. Kwestię ochrony roślin bobowatych poruszyli pracownicy Katedry Botaniki, Fizjologii i Ochrony Roślin, dr hab. Elżbieta Wojciechowicz-Żytko oraz dr hab. Jacek Nawrocki. Dużym utrudnieniem w ochronie roślin przed chorobami, w tym strączkowych jest wycofanie wielu środków opartych na tiofanacie metylu, w tym popularnego preparatu Topsin M 500 SC. W zastępstwie można rośliny chronić przed grzybami i szkodnikami preparatami naturalnymi opartymi m.in. na olejku z pomarańczy, takich jak: Limocide czy Prev-AM.

Po oficjalnej części spotkania był czas na zadawanie pytań do prelegentów w kuluarach, a także posiłek tematyczny w postaci zupy grochowej.