Zgadzam się na przechowywanie na urządzeniu, z którego korzystam tzw. plików cookies oraz na przetwarzanie moich danych osobowych pozostawianych w czasie korzystania przeze mnie ze stron internetowych lub serwisów oraz innych parametrów zapisywanych w plikach cookies w celach marketingowych, w tym na profilowanie i w celach analitycznych przez Małopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Karniowicach oraz zaufanych partnerów.

Administratorzy danych:

Małopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego
z siedzibą w Karniowicach
ul. Osiedlowa 9, 32-082 Karniowice

Zaufani partnerzy:

Cele przetwarzania danych:

  1. marketing, w tym profilowanie i cele analityczne
  2. świadczenie usług drogą elektroniczną
  3. dopasowanie treści stron internetowych do preferencji i zainteresowań
  4. wykrywanie botów i nadużyć w usługach
  5. pomiary statystyczne i udoskonalenie usług (cele analityczne)

Podstawy prawne przetwarzania danych:

  1. marketing, w tym profilowanie oraz cele analityczne – zgoda
  2. świadczenie usług drogą elektroniczną - niezbędność danych do świadczenia usługi
  3. pozostałe cele - uzasadniony interes administratora danych

Odbiorcy danych:
Administrator Danych Osobowych MODR, zaufani partnerzy

Prawa osoby, której dane dotyczą:
Prawo żądania sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania danych; prawo wycofania zgody na przetwarzanie danych osobowych. Inne prawa osoby, której dane dotyczą

Zmiana polityki prywatności

Uwaga:

Od 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r (RODO). Potrzebujemy Twojej zgody na przetwarzanie Twoich danych osobowych przechowywanych w plikach cookies. Poniżej znajdziesz pełny zakres informacji na ten temat.

Close GDPR info
Menu główne

ASF - rozpoznanie i bioasekuracja

publikacja: 20.07.2021 r.

Jak rozpoznać afrykański pomór świń (ASF)?

U zwierząt obserwuje się następujące objawy:

  • gorączka, która może osiągać nawet do 42°C,
  • przyśpieszony oddech,
  • osowiałość,
  • utrata apetytu i pragnienia,
  • przekrwienia lub zasinienia, które mogą wystąpić na uszach, ogonie, kończynach i klatce piersiowej,
  • zazwyczaj pierwsze w stadzie chorują duże sztuki: lochy, knury, tuczniki,
  • biegunka.

Padnięcia nawet pojedynczych świń w stadzie mogą być skutkiem rozwijania się zakażenia świń wirusem ASF w gospodarstwie. Nie należy zatem zwlekać ze zgłoszeniem informacji o niepokojących objawach do lekarza weterynarii opiekującego się stadem lub do najbliższej lecznicy dla zwierząt. W przypadku wykrycia ASF w gospodarstwie, w którym przestrzegane są przepisy prawa dotyczące zdrowia zwierząt oraz identyfikacji i rejestracji świń – właścicielowi przysługuje pełne odszkodowanie za zabite zwierzęta, zniszczone produkty i sprzęt w gospodarstwie.

Bioasekuracja to bezpieczeństwo biologiczne. W przypadku gospodarstw hodowlanych bioasekuracja to działania mające na celu ochronę gospodarstwa przed chorobami zakaźnymi. Obecnie najgroźniejszą chorobą zakaźną zwierząt, z którą walczy się poprzez bioasekurację, jest afrykański pomór świń. Wszelkie zagrożenia biologiczne powinny być na bieżąco monitorowane. Stan zdrowia znajdujących się w gospodarstwie zwierząt powinien podlegać stałej kontroli lekarsko-weterynaryjnej w skład, której powinna wchodzić również okresowa diagnostyka laboratoryjna.

W związku z rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 6 maja 2015 r., w sprawie środków podejmowanych w związku z wystąpieniem afrykańskiego pomoru świń, zmienionego rozporządzeniem MRiRW z dnia 9 lutego 2018 r. (Dz. U. z 2018 r. poz. 360), na terenie całego kraju obowiązują zasady zabezpieczenia gospodarstw, w których utrzymywane są świnie. Należy postępować według poniżej przyjętych wymagań:

1. Karmienie świń paszą zabezpieczoną przed dostępem zwierząt wolno żyjących.

Zabrania się karmić świń zlewkami kuchennymi, nawet jeśli pochodzą z własnego domu. Dotyczy to również obierek powstających podczas przygotowywania posiłków. Paszę powinniśmy przetrzymywać w zamykanych pomieszczeniach, które są zabezpieczone przed dostępem nie tylko zwierząt dzikich, ale także domowych. Trzeba też okresowo sprawdzać „szczelność” pomieszczeń, w których przechowywana jest pasza, czy nie ma jakichkolwiek miejsc, gdzie zwierzęta, w tym gryzonie (szczury, myszy) mogłyby mieć dostęp do paszy. Należy też zwracać uwagę przy zadawaniu paszy świniom, czy nie ma w niej resztek kości lub innych tkanek zwierząt. Nie powinno się karmić świń zielonką zebraną prosto z łąk.

2. Prowadzenie rejestru środków transportu do przewozu świń wjeżdżających na teren gospodarstwa oraz rejestru wejść do pomieszczeń, w których są utrzymywane świnie.

Środki transportu do przewozu (do/z gospodarstwa) zwierząt, pasz, ale również np. materiałów budowlanych, drewna lub innego opału, maszyny rolnicze, a także samochody z zakładów utylizacyjnych mogą być potencjalną przyczyną zawleczenia wirusa ASF na teren gospodarstwa. Mimo ograniczenia obowiązku prowadzenia rejestru wyłącznie do samochodów transportujących świnie, powinniśmy prowadzić rejestr wszystkich pojazdów wjeżdżających na teren gospodarstwa, może oprócz samochodów osobowych gości. Ryzyko stanowią: samochody paszowe, odbierające zwłoki padłych zwierząt, maszyny rolnicze (również własne pojazdy, które używane były do prac polowych lub w lesie, w szczególności na obszarach występowania choroby u dzików), samochody przewożące zwierzęta, samochody osób dostarczających usługi techniczne w gospodarstwach. W przypadku osób wchodzących do pomieszczeń, w których przebywają świnie sytuacja jest bardzo podobna. Powinniśmy wiedzieć, kto wchodzi do budynku, w którym utrzymywane są świnie. Nie dotyczy to oczywiście osób odwiedzających nas wyłącznie w domu, tj. osób, które wchodzą wy-łącznie do budynków mieszkalnych. Druki rejestrów dostępne są na stronie internetowej Inspekcji Weterynaryjnej oraz w każdej powiatowej placówce lekarza weterynarii.

3. Zabezpieczenie budynku, w którym są utrzymywane świnie, przed dostępem zwierząt wolno żyjących oraz domowych.

Dostęp zwierząt swobodnie poruszających się po okolicy wokół gospodarstwa, do budynków, gdzie utrzymywane są świnie, tak jak w przypadku ich dostępu do pomieszczeń na pasze, może być przyczyną wystąpienia ASF w stadzie świń. Dlatego powinno się zabezpieczyć okna siatkami. Drzwi wejściowe powinny mieć mechanizmy samozamykające lub powinny być zawsze zamykane, a ściany i drzwi budynku nie powinny mieć szczelin, dziur i poważnych uszkodzeń prowadzących do powstawania w nich prze-świtów.

4. Utrzymywanie świń w odrębnych, zamkniętych pomieszczeniach, w których są utrzymywane tylko świnie, mających oddzielne wejścia oraz niemających bezpośredniego przejścia do innych pomieszczeń, w których są utrzymywane inne zwierzęta kopytne.

Zadawanie bydłu np. słomy na ściółkę, zanieczyszczonej wirusem ASF, choć jest zupełnie niegroźne dla krów, mogło być przyczyną zakażenia świń. Podobnie sprawa dotyczyła karmienia innych zwierząt kopytnych świeżymi paszami zielonymi zebranymi z łąk zanieczyszczonymi wirusem ASF, co mogło przy okazji spowodować zakażenie świń. Dlatego należy utrzymywać inne gatunki zwierząt oddzielnie od świń. Nowo pojawiające się na fermach zwierzęta powinny być poddawane kwarantannie, która powinna odbywać się w wyznaczonym do tego miejscu, znajdującym się w przeznaczonym do tego celu pomieszczeniu i w odpowiedniej odległości od pozostałych zwierząt utrzymywanych w gospodarstwie.

5. Wykonywanie czynności związanych z obsługą świń wyłącznie przez osoby, które wykonują te czynności tylko w danym gospodarstwie.

Pracownicy stali, jak i sezonowi, nie powinni pracować w innych gospodarstwach, gdzie obsługują świnie lub posiadać własnych świń. Istnieje duże zagrożenie, że w przypadku zakażenia świń w innym gospodarstwie, wirus ASF zostanie przez nich przypadkowo lub celowo przeniesiony do naszego gospodarstwa. Monitorowaniu tego zagrożenia służy również rejestr wejść osób do pomieszczeń, gdzie utrzymywane są świnie (załącznik nr 3), który pozwoli nam na kontrolowanie osób wchodzących do budynków, w których utrzymywane są nasze zwierzęta.

6. Stosowanie przez osoby wykonujące czynności związane z obsługą świń, przed rozpoczęciem tych czynności, środków higieny niezbędnych do ograniczenia ryzyka szerzenia się afrykańskiego pomoru świń, w tym mycie i odkażanie rąk oraz oczyszczanie i odkażanie obuwia.

Należy obowiązkowo przestrzegać minimalnych zasad higieny osobistej. Należą do nich:

  • przed wejściem do budynku - oczyszczenie i odkażenie obuwia;
  • wejście przez matę dezynfekcyjną do budynku;
  • po wejściu do budynku - zmianę obuwia oraz zmianę ubrania robo-czego (najlepiej innego koloru niż ubranie stosowane na zewnątrz) lub założenie jednorazowego kombinezonu ochronnego, w tym nakrycia głowy zasłaniającego włosy,
  • bardzo dokładne umycie rąk wodą z mydłem oraz spryskanie lub zanurzenie rąk w środku dezynfekcyjnym. Środkami dezynfekcyjnymi przydatnymi w dezynfekcji rąk są preparaty zawierające substancję czynną w postaci: etanolu, propanolu, ewentualnie czwartorzędowych związków amonowych.

7. Bieżące oczyszczanie i odkażanie narzędzi oraz sprzętu wykorzystywanych do obsługi świń.

Narzędzia i sprzęt służący do obsługi świń stosujemy wyłącznie w swoim gospodarstwie, a najlepiej wyłącznie w budynku, w którym utrzymujemy świnie. Do zadawania pasz, zagospodarowania odchodów itd. powinniśmy mieć osobne narzędzia i sprzęt. Należy pamiętać, że oczyszczenie oznacza uzyskanie czystej powierzchni narzędzia lub sprzętu, a dopiero potem możemy zanurzyć lub dokładnie spryskać je środkiem dezynfekcyjnym. Środki transportu przewożące zwierzęta oraz maszyny rolnicze powinny być czyszczone i dezynfekowane po każdym ich użyciu, szczególnie, gdy używane są poza gospodarstwem.

8. Używanie przez osoby wykonujące czynności związane z obsługą świń odzieży ochronnej oraz obuwia ochronnego przeznaczonego wyłącznie do wykonywania tych czynności.

Jak w pkt. 6

9. Wyłożenie mat dezynfekcyjnych przed wejściami do pomieszczeń, w których są utrzymywane świnie, i wyjściami z tych pomieszczeń, przy czym szerokość wyłożonych mat powinna być nie mniejsza niż szerokość danego wejścia lub wyjścia, a długość – nie mniejsza niż 1 m, a także stałe użytkowanie tych mat w stanie zapewniającym skuteczność działania środka dezynfekcyjnego.

Maty powinny znajdować się przynajmniej przed wejściami i wyjściami do budynków inwentarskich, przy każdych drzwiach. Dobrze, jeśli są umiejscowione w głównej bramie wjazdowej na teren gospodarstwa, choć nie jest to koniecznością. Dla budynków lub pomieszczeń przeznaczonych do składowania paszy lub słomy, czy innych materiałów wykorzystywanych jako ściółka również zaleca się stosowanie mat, pomimo braku takiego wymogu prawnego.

Maty dezynfekcyjne spełniają ważną rolę ochronną przed patogenami. Maty składają się z pokrowca, który posiada zamek błyskawiczny, wewnątrz znajduje się pianka poliuretanowa, którą można łatwo wymieniać. Maty dezynfekcyjne przed wejściem i wyjściem do chlewni powinny mieć szerokość nie mniejszą, niż szerokość wejścia czy wyjścia, 4-5 cm grubości i przynajmniej 1 m długości. Maty wejściowe powinny charakteryzować się:

  • wytrzymałością na ścieranie,
  • możliwością wymiany wkładki poliuretanowej,
  • odpornością i dobrą chłonnością,
  • zapobieganiem rozlewania preparatu dezynfekującego,
  • spodnia strona powinna posiadać powierzchnię antypoślizgową, zapobiegającą przemieszczeniu przy użytkowaniu,
  • materiał maty powinien dać łatwo się zamieść i umyć.

Maty dezynfekcyjne powinny być codziennie zamiatane, pianka i pokrowiec płukane w miarę zabrudzenia. Preparaty do dezynfekcji powinny być regularnie uzupełniane najlepiej według cotygodniowego harmonogramu. Na-leży pamiętać, że w dezynfekcji bardzo ważny jest czas, w jakim powierzchnia dezynfekowana ma kontakt ze środkiem dezynfekcyjnym. Wykazano, że w przypadku środków dezynfekcyjnych czas ten wynosi co najmniej 10 minut.

10. Sporządzenie przez posiadaczy świń spisu posiadanych świń, z podziałem na prosięta, warchlaki, tuczniki, lochy, loszki, knury i knurki oraz bieżące aktualizowanie tego spisu.

Prowadzenie spisu świń wg kategorii produkcyjnych pozwala na stałe monitorowanie między innymi stanu zdrowia świń przez lekarzy weterynarii. Pozwala to na szybką reakcję, w przypadku problemów zdrowotnych świń, które zwierzęta, z jakiej kategorii mają objawy chorobowe lub padły.

11. Zabezpieczenie wybiegu dla świń podwójnym ogrodzeniem o wysokości wynoszącej co najmniej 1,5 m, związanym na stałe z podłożem – w przypadku utrzymywania świń w gospodarstwie w systemie otwartym.

W przypadku utrzymywania stale lub czasowo świń na wybiegu, musimy pamiętać o konieczności ogrodzenia wybiegu np. podwójną siatką. Odległość pomiędzy ogrodzeniem zewnętrznym i wewnętrznym powinna uniemożliwiać bezpośredni kontakt pomiędzy świniami przebywającymi na wybiegu, a zwierzętami, które mogą podchodzić do ogrodzenia z zewnątrz. Ogrodzenie musi być na stałe umieszczone w podłożu np. poprzez słupki, filary. Siatka (dość sztywna, aby stawiała opór zwierzętom dzikim) powinna być wkopana w ziemię lub możemy zastosować podmurówkę, czy krawężnik od spodu ogrodzenia w celu zabezpieczenia przed przedostawaniem się dzików lub np. psów pod ogrodzeniem.

 

Wzory dokumentacji dotyczącej powyższych wymagań są dostępne na stronie internetowej Inspekcji Weterynaryjnej.

 

W gospodarstwach, w których utrzymywane są świnie, zakazuje się:

1. Wnoszenia i wwożenia na teren gospodarstwa, w którym są utrzymywane świnie, zwłok dzików, tusz dzików, części tusz dzików i produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego pochodzących z dzików oraz materiałów i przedmiotów, które mogły zostać skażone wirusem ASF.

Przywożenie tusz dzików, trofeów, fragmentów (nawet kości) zwłok dzików lub sprzętu używanego w lesie, szczególnie podczas polowań lub prac leśnych, może być przyczyną przeniesienia wirusa ASF do gospodarstwa i zanieczyszczenia jego terenu wirusem. Ważne jest, aby psy uczestniczące w polowaniach nie miały dostępu do świń.

2. Wykonywania czynności związanych z obsługą świń przez osoby, które w ciągu ostatnich 72 godzin uczestniczyły w polowaniu na zwierzęta łowne lub odłowie takich zwierząt.

W przypadku takiej sytuacji powinno to być odnotowane w rejestrze wejść osób do gospodarstwa.

3. Karmienia świń zielonką lub ziarnem pochodzącymi z obszaru objętego ograniczeniami lub obszaru zagrożenia, chyba że tę zielonkę lub to ziarno poddano obróbce w celu unieszkodliwienia wirusa ASF lub składowano w miejscu niedostępnym dla dzików, co najmniej przez 30 dni przed ich podaniem świniom.

Nie wolno podawać świniom świeżej paszy (zielonej) zebranej w strefach, gdzie występuje ASF (obszar objęty ograniczeniami - strefa czerwona i obszar zagrożenia – strefa niebieska). Najlepiej nie karmić świń zielonką. Zboże zebrane w jakimkolwiek miejscu w Polsce i po odpowiednim wysuszeniu do osiągnięcia parametrów wilgotności około 14,5% i odpowiednim przechowaniu uznaje się za całkowicie bezpieczne przy karmieniu świń.

4. Wykorzystywania w pomieszczeniach, w których są utrzymywane świnie słomy na ściółkę dla zwierząt, pochodzącej z obszaru objętego ograniczeniami lub obszaru zagrożenia, chyba że tę słomę poddano obróbce w celu unieszkodliwienia wirusa ASF lub składowano w miejscu niedostępnym dla dzików, co najmniej przez 90 dni przed jej wykorzystaniem.

Słoma na ściółkę zebrana w obszarach, gdzie występuje ASF (obszar objęty ograniczeniami –„strefa czerwona” i obszar zagrożenia – „strefa niebieska”) może stanowić źródło zakażenia świń wirusem ASF. Dlatego unikamy stosowania słomy z tych terenów, jako ściółki dla świń. Może być stosowana dla innych zwierząt niż świnie albo dla świń po odpowiedniej obróbce lub przechowaniu przez 90 dni w miejscu niedostępnym dla dzików.

 

Identyfikacja i rejestracja świń

Właściciel zwierzęcia gospodarskiego z gatunku świnia ma obowiązek zgłosić do biura powiatowego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa:

  • wszystkie zdarzenia powodujące zmniejszenie lub zwiększenie liczby zwierza w siedzibie stada w terminie 7 dni;
  • raz do roku, nie później jednak niż w dniu 31 grudnia, informacje o wynikach spisu wszystkich zwierząt przebywających w danej siedzibie stada w terminie 7 dni od dnia dokonania tego spisu.
  • prowadzić Księgę Rejestracji Stada - osobną dla każdego gatunku - i dokonywać w niej wpisów dotyczących wszystkich zdarzeń powodujących zwiększenie lub zmniejszenie stada. Wpisy powinny być dokonywane w terminie 7 dni od zdarzenia.

Świnia urodzona w danej siedzibie stada musi zostać oznakowana w terminie 30 dni od dnia urodzenia, przez założenie na lewą małżowinę uszną kolczyka zawierającego numer siedziby stada urodzenia.

W przypadku, gdy świnia została przemieszczona z siedziby stada urodzenia i  przebywa w nowej siedzibie stada dłużej niż 30 dni, właściciel ma obowiązek dodatkowego oznakowania świni tatuażem z numerem tej siedziby stada. Dodatkowe oznakowanie, musi być wykonane nie później niż przed opuszczeniem przez zwierzę siedziby stada.

W przypadku zagrożenia wystąpienia lub wystąpienia choroby zakaźnej zwierząt podlegającej obowiązkowi zwalczania i określenia obszarów podlegających ograniczeniom, na tych obszarach istnieje obowiązek zgłaszania w terminie 2
dni zwiększenia lub zmniejszenia liczebności stada świń oraz uboju gospodarskiego świni.

 

Informacje na temat aktualnej sytuacji epizootycznej dotyczącej afrykańskiego pomoru świń (ASF) na terenie woj. małopolskiego oraz podejmowanych działań, w tym wyznaczeniu obszarów objętych ograniczeniami, będą przesyłane na bieżąco.

 Maciej Wolak, dn. 20.07.2021 r.

Źródła:

Bioasekuracja w gospodarstwie rolnym ASF – Dział Technologii Produkcji Rolniczej i Doświadczalnictwa – Ewelina Stajnder – Karniowice 2018

https://www.wetgiw.gov.pl/nadzor-weterynaryjny/identyfikacja-i-rejestracja-swin

fot. Pixabay / www.pixabay.com