MAŁOPOLSKI OŚRODEK DORADZTWA ROLNICZEGO
z siedzibą w Karniowicach

Tegoroczna, już XII edycja Targów Sadownictwa i Warzywnictwa odbyła się w Nadarzynie k. Warszawy w dniach 12-13 stycznia w cieniu pandemii COVID-19. Mimo to odnotowano znaczącą liczbę odwiedzających (ponad 11 000 osób), w tym osoby z zagranicy.

Nagrody i wyróżnienia

Wzorem ubiegłych edycji, na początku wydarzenia przyznano Nagrody im. Prof. Szczepana Pieniążka. Tym razem jednak wyłoniono i nagrodzono trzech równorzędnych zwycięzców:

• Timac Agro Polska Sp. z o.o. za linię innowacyjnych biostymulatorów i nawozów płynnych DNA Performance (dostarczają one niezbędne składniki pokarmowe i jednocześnie zawierają zaawansowane kompleksy biotechnologiczne stymulujące m.in. gospodarkę hormonalną roślin);
• Królik Maszyny Sadownicze za Królik bin handling, tj. zespół dwóch przyczep współpracujących z platformami i maszynami sadowniczymi;
• Fertico Sp. z o.o. Zakład Agronomiczny Fertico za DNAexpress - metodę badania materiału roślinnego, którego atutami jest szybkie i dokładne rozpoznanie  sprawcy choroby.

Wśród zgłoszonych do konkursu 21 produktów i usług kapituła wytypowała również trzy wyróżnienia dla firm:

• NexBio Sp. z o.o. za usługę: analiza patogenów roślin;
• Royal Brinkman Polska Sp. z o.o. za urządzenie Moleaer, za pomocą którego można dostarczyć do korzeni roślin bardzo dużą ilość tlenu rozpuszczonego w wodzie;
• Osmia Future Sp. z o.o. za aplikację mobilną BeeGrow, ułatwiającą zarządzanie gospodarstwem sadowniczym.

Konferencja „truskawkowa”

Nieodłącznym elementem targów są konferencje branżowe, podczas których prezentowane są najnowsze informacje z zakresu produkcji warzyw i owoców. Swoje prelekcje wygłaszają znane i cenione osoby ze świata nauki i praktyki oraz stowarzyszeń, w tym wykładowcy z zagranicy. W tym roku przeprowadzono również nowe konferencje zatytułowane: „Przetwórstwo owoców i warzyw”, „Ogrodnictwo ekologiczne i zrównoważone”, „Warzywa polowe. Przemysłowa uprawa roślin strączkowych”.
Podczas tegorocznych targów już po raz dziewiąty odbyła się konferencja truskawkowa pod patronatem portalu i czasopisma „Jagodnik”, która zawsze cieszy się dużym zainteresowaniem wśród producentów truskawek. Prelekcję nt. możliwych strategii w ochronie truskawek przed chorobami wygłosił dr Paweł Krawiec. Zwrócił uwagę na wycofany od niedawna tiofanat metylowy, substancję czynną zawartą m.in. w preparatach Topsin M 500 SC, Yamato 303 SE i Bajlando 500 S.C. Powyższa substancja była stosowana do ochrony przed białą plamistością liści, mączniakiem prawdziwym i szarą pleśnią. Przed nowymi nasadzeniami właściciel firmy badawczo-rozwojowej Horti Team polecał odkażać glebę m.in. preparatem Basamid w dawce 500 kg/ha. Po wymieszaniu granulatu z 10-20 cm warstwą gleby zalecał ją następnie zwałować, nawodnić i przykryć nieprzepuszczalną folią do 5 tygodni od zabiegu (przy zastosowaniu wczesnowiosennym, od końca marca). W tym miejscu należy podkreślić, że taki zabieg (fumigacja) może przeprowadzić osoba posiadająca stosowne kwalifikacje. Dzięki odkażaniu preparatem Basamid można pozbyć się wielu patogenów, m.in. grzybów z rodzaju Fusarium, Verticillium, Alternaria i Colletotrichum. Interesujące wyniki uzyskano w 2021 roku z wykorzystaniem naturalnego herbicydu Beloukha 680 EC (zawierającego kwas nonanowy). Odnotowano jego bardzo wysoką skuteczność, stosując go dwukrotnie w odstępie 48 h i stężeniu 100 l/ha. Prelegent zaznaczył, że środek ten należy stosować na rozłogi jeszcze nieukorzenione.
O identyfikacji zagrożeń ze strony patogenów występujących na plantacjach truskawek mówiła Karolina Felczak-Konarska z Instytutu Agronomicznego Fertico Sp. z o.o. Zwróciła uwagę na szereg chorób występujących na owocach (np. szara pleśń, antraknoza, skórzasta zgnilizna), liściach i  pędach (np. biała i czerwona plamistość, mączniak prawdziwy), koronach (np. zgnilizny) oraz systemie korzeniowym (np. zgnilizna korzeni, werticilioza). Jej zdaniem w przypadku niektórych chorób bardzo trudne jest skorelowanie występujących objawów z konkretnym patogenem. Sprecyzowanie przyczyn np. tzw. wypadania truskawek jest możliwe jedynie za pomocą identyfikacji patogenów za pomocą technik molekularnych. Do zalet tej metody wymieniono m.in. możliwość wykrycia czynnika chorobotwórczego jeszcze przed wystąpieniem objawów, wysoką czułość (precyzję w identyfikacji) i szybkość wykonania (nawet po 24 h). Jak wyjaśniła pani dyrektor placówki badawczej, metoda molekularna polega na izolacji DNA patogenu z gleby lub tkanki roślinnej i doborze odpowiedniej metody opartej na łańcuchowej reakcji polimerazy (PCR) identyfikującej mikroorganizmy.
Tematykę chorób truskawek ze szczególnym uwzględnieniem chorób odglebowych truskawek kontynuowała dr Aneta Chałańska z firmy NEFscience. Przybliżyła zalecenia agrotechniczne ukierunkowane na ograniczenie ryzyka związanego z występowaniem patogenów glebowych. Gleba pod truskawki powinna mieć pH ok. 6,7 i wysoką zawartość materii organicznej (ok. 5%).
W dobie ograniczonego pogłowia zwierząt zalecane są przede wszystkim nawozy zielone na przyoranie. W tym kontekście wykładowczyni zwróciła szczególną uwagę na dobór odpowiednich gatunków. Jej zdaniem dużo lepiej jako naturalny dezynfektant sprawdza się gorczyca sarepska od gorczycy białej.
Aby przeciwdziałać występowaniu chorób odglebowych, radziła wzbogacić glebę w korzystną mikrobiotę. Wśród pożytecznych mikroorganizmów wymieniła m.in. bakterie Pseudomonas fluorescens, Streptomyces pulcher i S. canescens, Bacillus subtilis i B. megaterium, a także z rodzaju Lysobacter oraz grzyby z rodzaju Trichoderma. W celu ograniczenia liczebności patogenów dr Chałańska polecała uwzględniać w nawożeniu również siarkę i fosforyny jako elementy poprawy zdrowotności roślin.
Na przestrzeni ostatnich lat utracono wiele substancji aktywnych stosowanych w uprawie truskawek. Przypomniał o tym Michał Malicki, specjalista ds. upraw jagodowych w firmie UPL wymieniając m.in. tiuram, chloropiryfos i neonikotynoidy. Do zwalczania chwastów (jedno- i dwuliściennych) polecał herbicydy oparte na napropamidzie (związki z grupy amidów): Devrinol 450 SC oraz Colzamid. Mają one postać koncentratu w formie stężonej zawiesiny do rozcieńczania wodą i przeznaczone są do stosowania doglebowego na wiosnę po ruszeniu wegetacji. Najskuteczniej działają w okresie kiełkowania chwastów. Chronią też przed zachwaszczeniem wtórnym. Na szarą pleśń, mączniaka prawdziwego i plamistości liści truskawki zalecono swoistą „szczepionkę” dla roślin w postaci preparatu Vaxiplant SL. W jego skład wchodzi laminaryna, związek z grupy polisacharydów stymulujący naturalną odporność roślin. Należy go stosować w ilości 1 l/ha przed kwitnieniem, a następnie co 7-10 dni. Podczas wystąpienia zaprezentowano również zalety preparatu Captan 80 WDG przeciw szarej pleśni oraz akarycydu Floramite 240 SC.
W Polsce rośnie zainteresowanie konsumentów owocami do bezpośredniego spożycia o wysokiej jakości, w tym zewnętrznej (kupuje „oko”). Aby temu sprostać, należy zadbać o właściwą agrotechnikę, w tym kompleksowe nawożenie. W tym aspekcie dużo cennych porad udzielił Tomasz Domański z przedsiębiorstwa Agrosimex, zachęcając do dokarmiania roślin krzemem i wapniem. Zwrócił uwagę słuchaczy m.in. na ważną rolę ww. pierwiastków w otrzymaniu plonu o wysokiej jakości poprzez zwiększenie ich trwałości pozbiorczej. Tak wyprodukowane owoce z powodu dobrej trwałości i mniejszej wrażliwości na odgniecenia sprzyjają ciągłości dostaw i utrzymaniu stałych odbiorców. Do zasilenia truskawek specjalista polecał zastosować nawóz ASX Krzem plus zawierający 2,2% krzemu w postaci łatwo przyswajalnej, tj. kwasu ortokrzemowego, a ponadto bor i miedź łatwo rozpuszczalne w wodzie i substancję organiczną. Rośliny dokarmiane krzemem zawiązują owoce mające zwiększony opór ścian komórkowych przeciw przenikaniu patogenów oraz są bardziej odporne na oparzelizny słoneczne.
Czy warto uprawiać truskawki na zbiór przyspieszony pod osłonami? Bez wątpienia tak, o czym przekonywał Mariusz Podymniak, redaktor czasopisma „Jagodnik” i jednocześnie prowadzący tę konferencję. Uprawa truskawki w tunelach jest coraz częściej praktykowaną metodą uprawy tej rośliny dla zbioru owoców dla klienta bezpośredniego ceniącego wczesność i wysoką jakość oferowanego produktu. Wykładowca zwrócił uwagę, że należy dostosować do uprawy odpowiedni rodzaj tunelu i jego kubaturę, gdyż m.in. od nich zależą czynniki mikroklimatyczne kształtujące się wokół roślin. W tunelach pojedynczych, w porównaniu do zblokowanych, powietrze szybciej się nagrzewa, czego efektem jest przyspieszenie wegetacji i dojrzewania owoców. Z drugiej strony są wyższe koszty produkcji i zwiększone ryzyko przegrzania roślin (trudniej utrzymać korzystny mikroklimat). Do intensywnej uprawy przyspieszonej w tunelach redaktor polecał m.in. sprawdzoną odmianę Flair, której plon może przekroczyć nawet 0,5 kg z jednej rośliny w pierwszym roku. Podkreślił również, że jest jednocześnie wydajna, ale tylko w uprawie zintensyfikowanej, ponieważ już w drugim roku następuje znaczny spadek plonu sięgający nawet 30%. Do odmian „na kilka lat” wyszczególniono m.in. Rumbę, Magnum i Albę. Zachęcał do kupowania sadzonek wysokiej jakości z dobrze ukształtowaną koroną, np. typu Tray (doniczkowane) i zamawiania ich nawet na rok przed planowanym terminem sadzenia. Zalecał, aby we wczesnej uprawie truskawki w tunelach utrzymywać temperaturę w wysokości 14-18°C w ciągu dnia i 10-12°C nocą, a także wprowadzić owady zapylające.

Prelegenci:

Piotr Bucki