Agroturystyka w Niemczech
Specyfika działalności agroturystycznej polega na jej nietypowym, oryginalnym charakterze. Trudno jest bowiem spotkać dwa identyczne gospodarstwa oferujące takie same usługi. Różne są też oczekiwania przyjeżdżających na wieś turystów, jedni preferują kontakt z przyrodą, inni poznanie tradycji i kultury ludowej, jeszcze inni możliwość uprawiania sportów np. jazdy konnej. Dlatego trudno jest stworzyć uniwersalny nie tylko międzynarodowy, ale i krajowy czy nawet regionalny model agroturystyki. Tym nie mniej w kształtowaniu oferty agroturystycznej czy szerzej – rynku agroturystycznego warto jest korzystać z doświadczeń innych krajów.
W krajach Unii Europejskiej rozwój turystyki wiejskiej w tym agroturystyki postrzegany jest jako środek zapobiegający migracji ludności wiejskiej do miast. Turystyka z natury przyciąga kapitał do lokalnej społeczności, co prowadzi do rozwoju lokalnego, wzrostu zatrudnienia i wyższych dochodów ludności. Poza motywami finansowo – ekonomicznymi zachodni eksperci dostrzegli wiele argumentów społeczno- kulturowych przemawiających za rozwojem tej formy turystyki m.in. : kontakt rolników z innymi grupami społecznymi czy poprawa statusu rolnictwa i rolników. O zainteresowaniu wypoczynkiem na wsi świadczy fakt , iż 25% wszystkich form wypoczynku organizowanego w krajach UE stanowią wakacje na wsi, przy czym w poszczególnych krajach udział ten kształtował się różnorodnie : np. Dania 35%, Niemcy 34%, Francja 29, Portugalia 29%. Wielka Brytania 29%, Hiszpania 27%, Włochy 11% Grecja 8%
W niniejszym tekście przedstawię Państwu rozwój agroturystyki na przykładzie Niemiec - państwa o najlepiej rozwiniętej działalności agroturystycznej.
Niemcy są państwem o długiej tradycji wypoczynku na wsi . Początki sięgają przeszło 150 lat wstecz . Od 1873 roku była to forma wypoczynku urzędników państwowych a od 1914 stała się częścią życia klasy średniej. Wakacje spędzane były wówczas w niedrogich kwaterach w wioskach położo0nych blisko miast. W połowie XIX w powstały kluby alpejskie i co za tym idzie zaczął się rozwój turystyki wiejskiej na tym obszarze. Znaczne ożywienie agroturystyki nastąpiło w latach 70- tych XX w. co było efektem zwiększonego zainteresowania rządu tą formą działalności. Większość kwaterodawców proponowała do wynajęcia pokoje w ramach oferty B&B ( „bed and breakfast” – dosłownie łóżko i śniadanie) . Z biegiem czasu rosło zainteresowanie turystów wynajmowaniem apartamentów i mieszkań , które są mniej kosztowne (szczególnie dla dużych rodzin)i zapewniają większą swobodę rolnikom zaś przynoszą większe dochody w stosunku do jednostki poświęconego turystom czasu, ale wolniejszy zwrot zainwestowanych pieniędzy. Niewątpliwym plusem tej formy zakwaterowania turystów jest mniejsze zaangażowanie rolników , co jest szczególnie ważne w okresie najpilniejszych prac sezonowych, na okres których przypada też szczyt ruchu turystycznego. W ramach Wspólnoty Europejskiej, Niemcy partycypują w znacznym stopniu w funduszach strukturalnych na rzecz rozwoju turystyki wiejskiej w tym agroturystyki w wyniku których wzrosła baza noclegowa w znacznym stopniu tj. do 19,4 mln. miejsc noclegowych(1995r). Jak pokazują badania odbiorcami usług agroturystycznych w Niemczech to turyści krajowi z przedziału wiekowego 30-49 lat, głównie rodziny z dziećmi.
Z ogółu wypoczywających Niemców co trzeci preferuje wypoczynek na wsi. Pomimo dużego obłożenia kwater (150-160 dni przy 100 dniowym progu opłacalności ) w badanych gospodarstwach agroturystyka stanowi na ogół 10 -20 % dochodu netto gospodarstwa.
Wynika to z małego rozmiaru przedsięwzięcia i trudności z jego rozszerzeniem, co jest konsekwencją:
- przepisów budowlanych dotyczących obszarów wiejskich,
- istniejącej kanalizacji ściekowej,
- limitu „ 9 łóżek” , powyżej którego gospodarz zobowiązany jest do rejestracji swoich gości i przedłożenia kart meldunkowych do Urzędu Statystycznego.
Kwaterodawcy niemieccy tworzą w poszczególnych landach stowarzyszenia, które razem tworzą Federalną Wspólnotę Pracy „ Urlop w Zagrodzie Wiejskiej „
Każde stowarzyszenie działa niezależnie i wypracowuje najbardziej właściwe w swoich warunkach sposoby marketingu. Zadaniem stowarzyszeń jest szkolenie i doskonalenie kwaterodawców oraz przygotowywanie atrakcyjnych ofert upowszechniania ich na rynku turystyki. Federacja powołana została w 1991 roku dla koordynacji działań poszczególnych stowarzyszeń..
Rozwój agroturystyki podobnie jak i innych form turystyki zależy od jakości . komplementarności oraz profesjonalnego systemu promocji i dystrybucji. Niemieckie Stowarzyszenie Rolnicze w porozumieniu z Ministerstwem Gospodarski Żywnościowej Rolnictwa i Leśnictwa upracowało zasady nadawania znaku jakości gospodarstwom wiejskim przyjmującym turystów w ramach następujących grup bazy noclegowej :
- pokój dla gości w gospodarstwie rolnym do wykorzystania przez cały rok,
- mieszkanie wynajmowane okresowo lub domy wynajmowane na urlop ( w połączeniu z prowadzeniem gospodarstwa rolnego)
- kemping w gospodarstwie,
- przyjmowanie w gospodarstwie dzieci bez towarzystwa rodziców.
Oceny dokonuje się między innymi na podstawie następujących cech:
- bezpieczeństwo w domu i gospodarstwie( brak źródeł zagrożenia, oświetlenia podwórza, apteczka domowa)
- ogólne wrażenie gospodarstwa ( stan budynku mieszkalnego, stan, porządek i czystość w domu i zagrodzie)
- gospodarz – przygotowanie całej rodziny a, zwłaszcza gospodyni do przyjmowania gości, znajomość regionu, języków obcych.
- własne urządzenia rekreacyjne gospodarstwa – wydzielone miejsce wypoczynku w zagrodzie,
- ogólne urządzenia turystyczne – możliwość uprawiania różnych sportów i czynnej rekreacji,
- kwalifikacje okolicy do wypoczynku – czyste powietrze, spokój, urozmaicony krajobraz i przyjemny wygląd miejscowości,
- warunki noclegowe i żywieniowe,
- urządzenia sanitarne.
Grażyna Poloczek
Literatura : E.Wyrwicz , Wyd.UKFiT . Lokalna polityka turystyczna i marketing