Łzawica ogrodowa - uprawa, właściwości i zastosowanie | Małopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego

Łzawica ogrodowa - uprawa, właściwości i zastosowanie

Łzawnica ogrodowa - nazywana również łzawnica łzy Hioba, koiks łzy Hioba, proso jerozolimskie (Coix lacryma-jobi ), spotyka się również z nazwą "Chiński perłowy jęczmień".

Nasiona dojrzałe przypominają swoją budową łzy człowieka. Według legendy - takimi łzami płakała i cały czas płacze Czarodana w Dolinie Ojców – nad dziejami swoich dzieci i swoim własnym bytem, jako że wpierw była nieczuła na niczyją miłość, a potem w porywie rodzicielskiej miłości pchnięta została przeciw Bogom. Z jej łez wyrosła roślina łzawica.

Jest to jednoroczna trawa pochodząca z południowej Azji, z rodziny wiechlinowatych.

Roślina o sztywnych pędach osiąga do 60 cm wysokości, liście szablaste, załamujące się w połowie, zwisające w dół. Latem rośliny tworzą zwisające wiechowate kwiatostany złożone z licznych drobnych żółtych kwiatów. Po przekwitnieniu ukazują się duże zielone nasiona o kształcie i wielkości spadających kropli wody, które po dojrzeniu, przybierają barwę białą lub czarno-siną. W Laosie powstało wiele odmiany tej trawy, o ziarniakach o kolorze od białego, przez niebieskawy, aż do czarnego. Odmiany te różnią się też kształtem ziarniaków paciorków – od okrągłych (Coix lacryma-jobi var. monilifer), łezkowatych (Coix lacryma-jobi var. lacryma-jobi), po podłużne, sopelkowe (Coix lacryma-jobi var. stenocarpa). Roślina znana jest również w Sandomierzu i uprawiana od lat 30-tych XX wieku przez Siostry Służki NMP Niepokalanej.

Uprawa

Nie wymaga specjalnych warunków, zabiegów, czy wyjątkowej ziemi, w zasadzie jest rośliną łatwą w uprawie. Praktycznie urośnie wszędzie tam gdzie się ją posadzi. Uprawiana przez szereg lat po sobie, powoduje wystąpieniem typowych objawów dla roślin uprawianych w monokulturze (nagromadzenie czynników chorobotwórczych i szkodników, powodujących osłabienie kondycji roślin oraz niskie plony ).

Wymagania glebowe

Stanowisko słoneczne, ciepłe. Gleba żyzna, dostatecznie wilgotna, odczyn obojętny.

Siew i sadzenie

Pierwszy sposób

Dojrzałe owoce Łzawicy tzw. łezki są jednocześnie nasieniem, z którego wyrasta roślina. W połowie marca nasiona należy zanurzyć w wodzie, w której będą mokły przez około 2 - 3 tygodnie. W międzyczasie 1-2 razy zmieniamy wodę by zneutralizować przykry zapach (jest to naturalne). Na początku kwietnia (gdy czubeczki nasion się zazielenią), wsadzamy do ziemi w doniczce lub skrzynce „noskiem” do góry, na głębokość około 1 cm. Ziemię obficie polewamy wodą, po czym przykrywamy skrzynkę (doniczkę) szkłem lub przeźroczystą folią, aby dłużej utrzymać wilgoć. Gdy wzrost roślin jest zbyt bujny, co pewien czas przycinamy czubki poszczególnych listków ( dzięki temu zabiegowi wzmocni się łodyga i łatwiej przyjmie się podczas przesadzania). Najczęściej rozsadę wysadza się do ziemi po 15 maja (nie toleruje przymrozków). Odległość między rozsadami powinna wynosić 40 – 50 cm.

Drugi sposób sadzenia

Różnice między pierwszym a drugim sposobem sadzenia polegają na:

Nasiona na początku kwietnia zanurzamy w wodzie i mokną przez okres 2-3tyg.
Pod koniec kwietnia ( gdy ziemia już odtaje) paciorki wsadzamy bezpośrednio do gruntu, w odległości około 20 cm, (dlatego tak gęsto, gdyż nie mamy pewności czy wszystkie wykiełkują) noskiem do góry, na głębokość 1,5 cm. Jeżeli rośliny są zbyt gęsto posadzone przerywamy je, przesadzając w inne miejsce. Starajmy się zachowywać odległość 40-50 cm. Dzięki temu paciorki mają przestrzeń i z każdej strony światło.

Zabiegi pielęgnacyjne

Rośliny po przesadzeniu mogą chorować, dlatego nie należy wykonywać zabiegów pielęgnacyjnych do momentu, ukorzenia i wzrostu roślin. W przypadku uprawy Łzawnicy ogrodowej zabiegi pielęgnacyjne ograniczają się do niszczenia chwastów ręcznie lub mechanicznie oraz podlewaniu rozsady. Gdy krzewy będą zbyt gęste, można je trochę przerzedzić odrywając mniejsze odnogi, ale nie za dużo. Tym sposobem posadzone rośliny wcześniej mają owoce i szybciej dojrzewają (łapią kolor).

Ochrona uprawy

Preparaty roślinne wykonane z pokrzyw, skrzypu i wrotyczu.

Zbiory

Zasadniczy zbiór paciorków przypada w miesiącu wrześniu, (sadzone drugim sposobem w październiku, tu istnieje ryzyko, że ze względu na pogodę wszystkie nie dojrzeją). Najlepiej zrywać je wtedy, gdy ściemnieją całe.

Wszystkie łezki należy oczyścić z wystających włosków, włożyć je do tekturowego pudełka i przykryć z wierzchu tkaniną, a najlepiej kawałkiem gazy. Tak przechowywane schną naturalnie, a jednocześnie dochodzą - ciemnieją. Co pewien czas należy je tylko przemieszać.

Paciorki najlepiej przechowywać w pudełku, można w szufladzie, na półce, gdziekolwiek byle miejsce było odkryte i przewiewne.

Należy pamiętać - Nie wolno trzymać paciorków w torbie foliowej – spleśnieją.

Zastosowanie Łzawnicy ogrodowej

Mąka, dżem, owoce – dojrzałe owoce łzawicy są twarde, błyszczące a po wysuszeniu i otarciu można je mleć na mąkę która jest wysokogatunkową używaną w piekarnictwie do wypieku pumperników. Świeże owoce można rozwałkować na desce lub zgnieść w zgniatarce i smarować chleb. Jeżeli chcemy jeść owoce na surowo to należy je moczyć w wodzie a dla dzieci w miodzie. Nasiona po pęknięciu są smaczniejsze.
Paciorki, oczka do pierścionków – z dorodnych wysuszonych nasion można wyrabiać różańce, naszyjniki, oczka do pierścionków i bransoletek oraz innych ozdób. Zasuszone owoce mogą leżeć przez długie lata byleby nie leżały w wilgotnym miejscu przez rok, później zasychają i są trwałe.
Dodatek do ciast – dojrzałe i otarte nasiona z łupiny można gnieść wałkiem na desce i jadać jak orzechy. Można je podpiec na patelni używając do ciasta, budyniu kisielu jako dodatek. Mają wtedy smak słodki, orzechowy, spożywane powinny być przez dzieci i osoby starsze, gdyż odnawiają się u nich szare komórki mózgu.
Próchnica zębów, stany zapalne w jamie ustnej – nasiona łzawicy leczą również próchnicę zębów oraz stany zapalne w jamie ustnej. Działają przeciwbólowo, obniżają temperaturę, chłodzą organizm.
Działanie antybakteryjne – rozwałkowane nasiona jedzone na chlebie z masłem nie dopuszczają do infekcji i rozwoju grzybic, zabijają też bakterie w przewodzie pokarmowym.

Wspomaga trawienie, czyści przewód pokarmowy – okrywa nasion łzawicy stanowi najlepszy błonnik pomagając w trawieniu, tłustych pokarmów oraz czyści przewód pokarmowy.
Leczą trzustkę, śledzionę oraz wątrobę – spożywane na surowo nasiona łzawicy leczą trzustkę, śledzionę oraz wątrobę. Dlatego powinny być spożywane w leczeniu i zapobieganiu cukrzycy.

U Żydów była to druga roślina używana po cebuli i czosnku na surowo.

Artretyzm, reumatyzm – połykane systematycznie 3 razy dziennie po kilka nasion świeżych przez 2 miesiące leczą artretyzm i reumatyzm.
Nalewki – z nasion można też robić nalewki na wódce do wcierania przy nerwobólach. Tą samą nalewką pitą 3 x dz. po 30 kropli można leczyć przewód moczowy w którym zostaną zabite bakterie w moczu oraz będą leczyć owrzodzenia wewnętrzne. Nie wolno ich tylko przedawkować u kobiet ciężarnych.

Zakupu nasion Łzawicy ogrodowej można dokonać za pośrednictwem stron internetowych takich jak: