MAŁOPOLSKI OŚRODEK DORADZTWA ROLNICZEGO
z siedzibą w Karniowicach

Soja jest jedną z podstawowych roślin uprawnych w świecie, a jej znaczenie gospodarcze jest trudne do przecenienia. Uprawa tego gatunku metodami ekologicznymi w Polsce jest w mało znana i w niedostatecznym stopniu rozpowszechniona . Aby wyjść naprzeciw  zapotrzebowaniu rynku i oczekiwaniom producentów Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin-Państwowy Instytut Badawczy w Radzikowie na zlecenie MRiRW  przeprowadził  badania naukowe oceniające przydatność odmian soi do uprawy w warunkach glebowo-klimatycznych naszego kraju. Przedmiotem oceny było 5 odmian soi o różnej wczesności dojrzewania: Progres, Augusta, Aldana  pochodzących z krajowej hodowli oraz  Annushka i Mavka Firmy AgroYoumis PL. Doświadczenie zrealizowano w sześciu powtórzeniach dla dwóch gęstości siewu tj 80 i 110 roślin/m2 oraz w dwóch rozstawach międzyrzędzi /20 i 33 cm/. Siew nasion wykonano 09 05 2014 r na stanowisku po uprawie owsa, po wcześniejszym zastosowaniu nawozu Fertil 12,5 w dawce 300 kg/ha i zaprawieniu nasion Nitraginą. W okresie wegetacji przeprowadzono dwukrotne pielenie ręczne uprawy odpowiednio w dniach 5-6 czerwca oraz 10-12 lipca. W okresie prowadzenia doświadczenia wykonywano okresowe lustracje  połączone z ocenami zdrowotności i  ocenami innych czynników  plonotwórczych przewidzianych dla doświadczeń ścisłych.  Uzyskane wyniki przedstawia tab nr 1

* wyleganie: oceniane w skali 1-9, gdzie 9 oznacz całkowitą odporność na wyleganie, a 1-jej brak

Średni plon nasion badanych odmian  wyniósł od 3,52 t/ha i wahał się od 2,92 t/ha dla odmiany Progres do 4,12 t/ha dla odmiany Mavka, która okazała się też odmianą najwyższą ale także o najdłuższym okresie wegetacyjnym. Wydłużony o około 20 dni okres wegetacyjny tej odmiany może stwarzać problemy z dojrzewaniem i zbiorem nasion w latach o przeciętnych warunkach pogodowych. Nie stwierdzono wpływu czynnika rozstawy międzyrzędzi oraz gęstości siewu na wysokość plonowania oraz długość okresu wegetacji roślin. Największą zawartość białka stwierdzono u odmiany Mavka a tłuszczu u odm. Annushka. Pozostałe parametry nasion pokazano w tab nr 2

Uzyskane wyniki potwierdzają wysoki potencjał plonowania soi również w uprawach ekologicznych w naszych warunkach glebowo-klimatycznych i wskazują, że celowe jest rozszerzenie zakresu uprawy tej rośliny w Polsce.

Wnioski i zalecenia dla producentów opracowane przez zespół badawczy IHiAR-PIB w Radzikowie

1. Zabiegi pielęgnacyjne przedsiewne i powschodowe skutecznie ograniczyły zachwaszczenie.  W składzie botanicznym głównym chwastem była komosa biała następnie chwastnica jednoroczna, psianka czarna, wiechlina spłaszczona i rdest plamisty. Nie obserwowano różnic odmianowych w konkurencyjności w stosunku do chwastów.
2. Soja charakteryzowała się bardzo dobrą zdrowotnością. Wystąpiło niewielkie porażenie septoriozą soi a sporadycznie cerkosporozą i antraknozą.
3. Stwierdzono istotne różnice w liczbie i suchej masie brodawek pomiędzy odmianami oraz średnimi dla rozstaw międzyrzędzi i gęstości wysiewu.
4. Odmiany soi różniły się wysokością roślin mierzoną w łanie, wyleganiem przed zbiorem, wczesnością, poziomem plonowania oraz zawartością białka i tłuszczu w nasionach. Panujące korzystne dla wzrostu i rozwoju roślin warunki atmosferyczne tj temperatura i rozkład opadów pozwoliły na uzyskanie wysokiego poziomu plonowania.
5. Każda z testowanych odmian może być wykorzystana do uprawy ekologicznej. Z pewną ostrożnością należy podchodzić do późnej odmiany Mavka i  lokalizowaniu jej uprawy w rejonach o korzystniejszych warunkach termicznych.

                                                               W oparciu o badania polowe IHiAR-PIB Radzików opracował  Stanislaw Cyra, dn. 24.06.2016 r.