Zjawisko allelopatii w rolnictwie ekologicznym

Rolnictwo ekologiczne jest metodą uprawy roli bez użycia środków chemicznych, gdzie stosowane są wyłącznie naturalne metody uprawy dla uzyskania zrównoważonej produkcji zarówno roślinnej, jaki i zwierzęcej.

Podstawowe zasady produkcji metodami ekologicznymi:

nawożenie nawozami naturalnymi i/lub organicznymi, które rolnik pozyskuje naturalnie we własnym gospodarstwie, jeśli hoduje zwierzęta, natomiast gdy ich nie posiada, wtedy pozyskuje takie nawozy z innych gospodarstw ekologicznych, ostatecznie stosuje się też nawozy i środki polepszające właściwości gleby, obecne na liście dopuszczonych w Polsce do stosowania w rolnictwie ekologicznym;
właściwy płodozmian z wsiewkami i poplonami oraz jak najdłuższe przykrywanie gleby roślinnością;
wyłącznie ekologiczny materiał siewny;
brak jakiejkolwiek chemii w ochronie roślin i odchwaszczanie metodami mechanicznymi;
preparaty biologiczne i wyciągi roślinne w zwalczaniu chorób i szkodników roślin uprawnych.

W rolnictwie ekologicznym nie wolno stosować np. pasz przemysłowych, organizmów genetycznie modyfikowanych GMO, promieni jonizujących, zapraw nasiennych, nawozów sztucznych i syntetycznych środków ochrony roślin, sztucznych koncentratów. Rolnictwo ekologiczne wyklucza również metody i środki, które są szkodliwe dla życia i zdrowia ludzi, roślin i zwierząt, a także całego otaczającego środowiska.

Natomiast dozwolone do stosowania są środki ochrony roślin zakwalifikowane do stosowania w Polsce. Są to preparaty wybrane, które uznano jako bezpieczne dla ludzi i środowiska. Wykaz tych preparatów możemy znaleźć na stronie internetowej Instytutu Ochrony Roślin w Poznaniu lub na stronie Instytutu Ochrony Roślin Państwowego Instytutu Badawczego.

W rolnictwie ekologicznym zjawisko allelopatii odgrywa ważną rolę. Połączenie zasad allelopatii z techniką uprawy i zastosowaniem odpowiedniego płodozmianu pozwala na ekologiczną uprawę bez stosowania chemii.

Czym jest zjawisko allelopatii?

Allelopatia to wzajemne oddziaływanie biochemiczne na siebie roślin, które może być korzystne i stymulować roślinę do wzrostu, chronić ją przed szkodnikami, jak i niekorzystne, czyli uniemożliwiać jej prawidłowy rozwój.

W trakcie takich oddziaływań powstają allelozwiązki. Allelozwiązki znajdują swoje zastosowanie jako herbicydy. Alleloherbicydy, bioherbicydy, mykoherbicydy czyli biopreparaty pozwalają we właściwy sposób wykorzystać substancje roślinne, bakterie, grzyby do zwalczenia niepożądanej roślinności.

Przykłady allelopatii hamującej (niekorzystnej):

truskawka, pomidor, fasola źle wpływają na rośliny kapustne;
ziemniaki źle wpływają na rośliny dyniowate;
rośliny jaskrowate źle wpływają na kukurydzę;
lulek czarny na koniczynę;
mak polny ma zły wpływ na ziemniaki oraz jęczmień i żyto;
sianie maku po ziemniakach skończy się porażką.
orzech włoski źle wpływa na wzrost roślin zlokalizowanych w jego sąsiedztwie;
akacja, działa podobnie jak orzech - liście akacji zawierają substancje, które uniemożliwiają wzrost roślin wokół nich;
kapusta źle wpływa na fasolę, pomidory, marchew, truskawki;
cebula, czosnek pospolity, mieczyki źle wpływają na fasolę;
pomidory źle wpływają na ogórki, ziemniaki i rzodkiewkę;
dynia, kabaczek, ogórek ,słonecznik źle wpływają na ziemniaka;
fasola i gorczyca źle wpływają na buraka;

Przykłady allelopatii dodatniej (korzystnej):

ziemniak, groch, fasola, ogórek, dynia, kabaczek, pszenica, bobik dobrze wpływają na kukurydzę;
ziemniak marchew, ogórek, kapusta dobrze wpływają na fasolę;
kąkol, chaber bławatek, kukurydza dobrze wpływają na pszenicę;
koniczyna, lucerna dobrze wpływają na trawy;
rzeżucha dobrze wpływa na szarłat;
lnicznik na len.
cebula, kalarepa dobrze wpływają na buraka;
seler dobrze wpływa na pomidory;
fasola, kukurydza, groch, rzodkiew, słonecznik, koper dobrze wpływają na ogórka;
fasola, kukurydza, sałata, kapusta, chrzan, len dobrze wpływają na ziemniaka;
groch, sałata, cebula, por, pomidor dobrze wpływają na marchew;
marchew, rzodkiew, truskawka, ogórek, szpinak dobrze wpływają na sałatę;
ziemniak, rośliny aromatyczne, seler, koper szałwia, burak, cebula dobrze wpływają na rośliny kapustne.