Ubezpieczenia w gospodarstwie rolnym

Rolnictwo jest jednym z najbardziej obciążonych ryzykiem działów gospodarki. Wpływ na to mają uwarunkowania prowadzenia produkcji rolniczej tj. wrażliwość na odziaływanie czynników zewnętrznych m.in. czynników atmosferycznych oraz opóźnienie zwrotu zainwestowanego kapitału.
Naprzeciw tym problemom staje skuteczne zarządzanie ryzykiem w gospodarstwie rolnym. Jednym z podstawowych narzędzi radzenia sobie z występującymi zagrożeniami są ubezpieczenia rolnicze.
Kwestie ubezpieczeń w gospodarstwie rolnym regulują przepisy:
• ustawa z dnia 7 lipca 2005 roku o ubezpieczeniach upraw i zwierząt gospodarskich,
• ustawa z dnia 22 maja 2003 r o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczeń Komunikacyjnych.

Jak wynika z ww. przepisów na gospodarstwie spoczywa obowiązek ubezpieczenia:
•   budynków wchodzących w skład gospodarstwa rolnego,
•   od odpowiedzialności cywilnej rolników z tytułu posiadania gospodarstwa rolnego,
•   pojazdów,
•   50% upraw i zwierząt gospodarskich.

Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej rolnika ma obowiązek zawrzeć każda osoba fizyczna zajmująca się działalnością rolniczą, posiadająca areał użytków rolnych przekraczający łącznie 1 ha i opłacająca w części lub całości podatek rolny. Celem ubezpieczenia jest ochrona osób które poniosły szkodę powstałą w związku z posiadaniem przez rolnika gospodarstwa. Obowiązek zawarcia umowy ubezpieczenia OC rolników powstaje w dniu objęcia w posiadanie gospodarstwa rolnego. Nie dopełnienie tego obowiązku skutkuje nałożeniem na rolnika opłaty w wysokości równowartości jednej dziesiątej minimalnego wynagrodzenia za pracę

Obowiązkowemu ubezpieczeniu budynków podlegają budynki o powierzchni powyżej 20 m2 w gospodarstwie rolnym od dnia ich pokrycia. Niespełnienie tego obowiązku skutkuje możliwością nałożenie na rolnika kary finansowej w wysokości jednej czwartej minimalnego wynagrodzenia za pracę ustalonego na podstawie ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę.
Obowiązkowe ubezpieczenie upraw dotyczy 50% powierzchni upraw rolnych (zbóż, kukurydzy, rzepaku, rzepiku, chmielu, tytoniu, warzyw gruntowych, drzew i krzewów owocowych, truskawek, ziemniaków, buraków cukrowych lub roślin strączkowych) od co najmniej jednego z ryzyk tj. huraganu, powodzi, deszczu nawalnego, gradu, pioruna, obsunięcia się ziemi, lawiny, suszy, ujemnych skutków przezimowania lub przymrozków wiosennych, lub 50% zwierząt (bydła, koni, owiec, kóz, drobiu lub świń) od jednego z ryzyk tj. huraganu, powodzi, deszczu nawalnego, gradu, pioruna, obsunięcia się ziemi, lawiny, uboju z konieczności.
W przypadku obowiązkowego ubezpieczenia można skorzystać z dofinansowania z budżetu państwa. Dopłaty z budżetu państwa przysługują producentom rolnym w wysokości do 65% składki w przypadku zawarcia przez producenta rolnego umowy ubezpieczenia zawierającej pakiet rodzajów ryzyka i określenia przez zakład ubezpieczeń stawki taryfowej nie przekraczających 9% sumy ubezpieczenia.
Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi zawarł umowy w sprawie dopłat do składek ubezpieczeniowych upraw rolnych lub zwierząt gospodarskich na 2021 r. z siedmioma zakładami ubezpieczeń tj.:
1.   Powszechnym Zakładem Ubezpieczeń S.A. z siedzibą w Warszawie,
2.   Towarzystwem Ubezpieczeń Wzajemnych „TUW” z siedzibą w Warszawie,
3.   Concordia Polska Towarzystwo Ubezpieczeń Wzajemnych z siedzibą w Poznaniu,
4.   Pocztowym Towarzystwem Ubezpieczeń Wzajemnych z siedzibą w Warszawie,
5.   InterRisk Towarzystwem Ubezpieczeń SA Vienna Insurance Group z siedzibą w Warszawie,
6.   TUZ Towarzystwem Ubezpieczeń Wzajemnych z siedzibą w Warszawie,
7.   Vereinigte Hagelversicherung VVaG (siedziba w Gießen), Oddział VH VVaG TUW w Polsce z siedzibą Oddziału w Poznaniu.

Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 27 listopada 2020 r. w sprawie maksymalnych sum ubezpieczenia dla poszczególnych upraw rolnych i zwierząt gospodarskich na 2021 r. maksymalne sumy ubezpieczenia wynoszą :

do 1 ha upraw rolnych:

o   15 377 zł – dla zbóż,
o   8137 zł – dla kukurydzy,
o   10 200 zł – dla rzepaku i rzepiku,
o   54 682 zł – dla chmielu,
o   33 058 zł – dla tytoniu,
o   210 159 zł – dla warzyw gruntowych,
o   107 200 zł – dla drzew i krzewów owocowych,
o   42 245 zł – dla truskawek,
o   43 500 zł – dla ziemniaków,
o   10 098 zł – dla buraków cukrowych,
o   12 639 zł – dla roślin strączkowych;

do 1 sztuki zwierzęcia wynoszą:

o   8932 zł – dla bydła,
o   11 160 zł – dla koni,
o   705 zł – dla owiec,
o   700 zł – dla kóz,
o   1791 zł – dla świń,
o   53 zł – dla kur, perlic i przepiórek,
o   65 zł – dla kaczek,
o   250 zł – dla gęsi, i)
o   145 zł – dla indyków,
o   1045 zł – dla strusi.
Rolnik, który nie spełnił obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia obowiązkowego upraw, zgodnie z warunkami tego ubezpieczenia określonymi w ustawie, jest zobowiązany wnieść opłatę na rzecz gminy właściwej ze względu na miejsce zamieszkania, w wysokości 2 euro od 1 ha.
W przypadku, gdy rolnik nie zawrze umowy ubezpieczenia obowiązkowego z powodu pisemnej odmowy przez co najmniej dwa zakłady ubezpieczeń, które zawarły z ministrem właściwym do spraw rolnictwa umowy w sprawie dopłat sankcję nie obowiązują.

Agnieszka Tomczyk, dn. 5.07.2021 r.

Źródło:
Ustawa z dnia 7 lipca 2005 roku o ubezpieczeniach upraw i zwierząt gospodarskich,
Ustawa z dnia 22 maja 2003 r o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczeń Komunikacyjnych.
https://www.cdr.gov.pl