Macierzanka - niezwykłe zioło
Należy do roślin pospolicie występujących w naszym kraju. Rośnie na niżu i w górach na glebach kwaśnych, piaszczystych i pylastych, a także zasadowych, rędzinach, zarówno umiarkowanych jak też suchych i kserotermicznych. Oczywiście nie jest to ten sam gatunek, gdyż jest ich u nas aż 12. Tylko jednak 2 z nich, a to macierzanka piaskowa i macierzanka zwyczajna występują najliczniej. Pierwszy z wymienionych gatunków występuje na niżu na glebach piaszczystych, a drugi na pogórzu i w górach na glebach pylasto-gliniastych. Pozostałe gatunki nie mają większego znaczenia, ponieważ występują tylko lokalnie na niewielkich powierzchniach siedlisk kserotermicznych.
Macierzanki są niewielkimi roślinami, 20-30 cm wysokości, z grupy półkrzewinek bo dolne części ich pędów nadziemnych są drewniejące. Tworzą gęste darnie, gdyż płożące się łodyżki ukorzeniają się i wytwarzają nowe pędy. Na szczytach pędów są niewielkie główkowate nieco wydłużone kwiatostany o małych kwiatach koloru różowo-czerwonego. Pędy nadziemne są na całej długości dość gęsto ulistnione drobnymi, skórzastymi liśćmi ogonkowymi o jajowatych wydłużonych blaszkach. Macierzanka jest rośliną, której lecznicze właściwości znane już były w starożytności. Była nawet uprawiana w celach leczniczych w Egipcie i w Grecji. Także obecnie jest powszechnie stosowana zarówno w medycynie ludowej jak tez oficjalnej. Wynika to stąd, że roślina zawiera olejki eteryczne, flawonoidy, garbniki, substancje czynne, trójterpeny oraz tymol o właściwościach antyseptycznych. Bakterio i przeciw robaczym.
Medycyna ludowa stosuje macierzankę do kąpieli niemowląt oraz przy podrażnieniach i stanach zapalnych skóry. Naparem macierzanki przepłukuje się jamę ustną przy bólach gardła, dziąseł i zębów. W medycynie oficjalnej z macierzanki wyrabia się syropy wykrztuśne i przeciwkaszlowe. Maści macierzankowej, używa się przy gośćcu, do leczenia ran, wrzodów, wysypkach i innych dolegliwościach skórnych. W stomatologii wyciągu macierzankowego, zwanego płynem Hartmana używa się do znieczulania zębiny.
Macierzanka, znajduje również zastosowanie w działalności gospodarczej. Młode pędy są przydatne do sporządzania dietetyczno-zdrowotnych sałatek. Używane są również do przyprawiania mięs, ryb, przy zakiszaniu ogórków, kapusty i innych konserwowanych przez zakiszanie produktów warzywnych.
Macierzanka jest też cenioną rośliną miododajną, zarówno ze względu na dostarczanie pszczołom stosunkowo dużych ilości pożytku jak też szczególną jego jakość, poprawiającą leczniczą wartość miodu. Bardzo wskazane jest też występowanie niewielkich ilości macierzanki w runi łąkowo-pastwiskowej. Jej obecność w sianie nadaje sianu przyjemny zapach, który wpływa korzystnie na jego apetyczność. Występowanie macierzanki w runi pastwiskowej przyczynia się z kolei do tego, że mleko ma subtelny i miły zapach, co jest niezwykle ważne przy chowie oborowym krów i braku ich żywienia pastwiskowego. W takich sytuacjach mleko zazwyczaj ma zapach obory co jest niekorzystną jego właściwością. Jeżeli w dowożonej do obory paszy znajduje się nawet niewielka ilość macierzanki wówczas zapach mleka staje się przyjemniejszy. O tym rolnicy mający krowy mleczne powinni pamiętać.
Jak z powyższego wynika, ta niewielka roślina, jaką jest macierzanka ma olbrzymie i wielostronne znaczenie.
Ryszard Kostuch, dn. 11.06.2012 r.
Drukuj
PDFPolecamy
