Uprawa fasoli „Piękny Jaś”

Fasola to jedno z najwartościowszych warzyw zawierających wiele substancji odżywczych. Poszczególne gatunki fasoli różnią się wielkością barwą a także smakiem. Fasola zawiera duże ilości białka 22% i jest bogata w Potas i Wapń. Świeże ziarna fasoli zawierają witaminę A i C oraz B1 /Tiaminy/, która działa przeciwdepresyjnie poprawiają pamięć i ogólne samopoczucie. Posiada lekkostrawną skrobię, łatwo rozpuszczalny błonnik, który pomaga usuwać nadmiar cholesterolu oraz hamuje rozrost komórek nowotworowych.

Powiat tarnowski jest na terenie województwa małopolskiego największym rejonem uprawy fasoli tycznej wielokwiatowej „Piękny Jaś”. Dowodem na to jest coroczne święto fasoli organizowane w miesiącu wrześniu w gminie Zakliczyn. Podczas święta organizowane są liczne konferencje naukowe na tematy związane z technologią uprawy i wykorzystaniem w żywieniu tego cennego warzywa. Podczas święta organizowane są wystawy, które są okazją do spotkania z producentami zapoznania się z produktami oferowanymi w formie degustacji potraw wykonanych z fasoli. Dorzecze Dunajca i Białej to tereny gdzie można zaobserwować najwięcej plantacji fasoli a przodują gminy Zakliczyn, Pleśna, Wietrzychowice, Ciężkowice, Gromnik.

W niskiej temperaturze i zacienieniu kwiaty opadają, jest bardzo wrażliwa na wiatr i różnice temperatur, dlatego często plantacje są zlokalizowane w pobliżu rzek gdzie występują wiosenne i jesienne mgły co ogranicza drastyczne zmiany temperatury pomiędzy dniem i nocą. Do uprawy tego warzywa nadają się gleby ciepłe, próchniczne, przepuszczalne, o dobrej strukturze i odczynie obojętnym. Fasola może być uprawiana po większości gatunków roślin z wyjątkiem bobowatych ze względu na te same choroby i szkodniki. W płodozmianie na to samo stanowisko nie powinna wracać częściej jak co cztery lata.

Fasola ma duże wymagania co do nawożenia organicznego obornikiem 30-40 t/ha pod orkę jesienią. Dodatkowo stosujemy nawozy mineralne w zależności od zasobności gleby 45-90 kg fosforu wskazany superfosfat potrójny 100-200 kg. Potas w ilości 50-100 kg w postaci siarczanu potasu 100-200kg. Nawożenie azotem stosujemy wiosną 14 dni przed siewem w ilości 30-40 kg około 100-120 kg saletry amonowej.

Sadzenie fasoli ze względu na wrażliwość wschodzących roślin na przymrozki dokonujemy w ostatnim tygodniu kwietnia lub na początku maja sadząc w dwóch rzędach o rozstawie 60 cm zostawiając prześwit między pasami co najmniej 120 cm. W rzędach sadzimy w odległości co 50 cm po 4 nasiona przy prowadzeniu na tyczkach i 2-3 nasiona przy konstrukcjach na drutach na głębokość 4-6 cm. Norma wysiewu 90-120 kg /ha.

Ważnym elementem uprawy jest zaprawianie nasion przed siewem powinno być wykonane kompleksowo przeciwko mikroorganizmom glebowym przenoszonym na nasiona powodując słabe wschody i zgorzel siewek. Nasiona po zaprawieniu na choroby bezpośrednio przed sadzeniem szczepi się Nitraginą są to żywe bakterie brodawkowe mające zdolność wiązania wolnego azotu co skutkuje podniesieniem plonu o 15-20% oraz zwiększa zawartość białka w plonie.

Zabiegi odchwaszczania:

Bezpośrednio po siewie: Command 360 CS ( nie stosować po skiełkowaniu nasion fasoli przy siewie płytszym niż 3-4 cm, stosować na glebę dobrze uprawioną)

Po wschodach od pierwszej pary trójdzielnych liści: Basagran 480 SL, Wolof A 480 SL, Wolof B 480 SL, Wolof C 480 SL, ( chwasty dwuliścienne od fazy liścieni do 3-4 liści

Agil-S 100 EC ( chwasty jednoliścienne od fazy 3 liści do końca krzewienia)

Fusilade Forte 150 EC (chwasty roczne jednoliścienne od 2 liści do początku fazy krzewienia)

Częstymi szkodnikami fasoli są śmietki, strąkowiec i mszyce do ich zwalczania używamy preparatów:

Śmietki:

Mospilan 20 SP- stosować od fazy, gdy liścienie przedostają się na powierzchnię gleby do rozwinięcia się dwóch pierwszych liści,

Strąkowiec fasolowy:

Mospilan 20 SP – stosować od fazy, gdy 50 % strąków osiągnie typową długość do pełnej dojrzałości nasion.

Mszyce:

Patriot 100 EC - stosować w maju i czerwcu po przekroczeniu progu zagrożenia.

Fasola wielokwiatowa jest rośliną obcopylną, zapylenia dokonują trzmiele i pszczoły, dlatego na plantacjach większych zaleca się umieszczenie uli z pszczołami około 5 uli na jeden hektar uprawy co korzystnie wpływa na zawiązywanie strąków.

Prowadzenie plantacji fasoli ”Piękny Jaś” jest bardzo pracochłonne, a najwięcej pracy a także kosztów pochłania przygotowanie i zamontowanie konstrukcji. Najczęstszym sposobem prowadzenia są tyczki ze względu na łatwość ich pozyskania jest to zwykle materiał po przecinkach leśnych. Średnio stosuje się od 8-12 tys. sztuk na hektar. Rzadziej wykonuje się konstrukcje ze względu na koszty montażu i demontażu i większe koszty materiałów stosowanych do wykonania jak pale, odciągi, druty

Władysław Salamon, 2.2017 r.