MAŁOPOLSKI OŚRODEK DORADZTWA ROLNICZEGO
z siedzibą w Karniowicach

Rok 2024 obfitował w spotkania branżowe. Jednym z nich była konferencja pt. Dobre praktyki w sektorze roślin ogrodniczych w Sochaczewie zorganizowana przez Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie, która była współfinansowana ze środków Unii Europejskiej. Wzięli w niej udział m.in. producenci oraz doradcy rolniczy. Wśród wykładowców dominowali pracownicy Instytutu Ogrodnictwa – PIB w Skierniewicach jednak w programie nie zabrakło również ciekawych prelekcji przedstawicieli firm branżowych. Jedna z nich dotyczyła zmian klimatu oraz wyzwań w hodowli nowych odmian warzyw, którą wygłosił Marcin Moczulski, reprezentujący firmę hodowlano-nasienną Bejo Zaden.

Uprawa kapusty, fot. P. Bucki

Tolerancja na stresy abiotyczne

Stale odnotowuje się w różnych regionach kraju nasilenie skrajnych warunków pogodowych niesprzyjających uprawie warzyw. Jak poinformował Marcin Moczulski hodowla nowych odmian warzyw jest ukierunkowana m.in. na większą tolerancję względem przedłużającej się suszy, długotrwałych opadów deszczy, wysokich temperatur powietrza i gleby, zasolenia, zmiennej aury pogodowej w okresie zimy, itd. Aby temu sprostać wyselekcjonowane nowe kreacje charakteryzują się (zależnie od gatunku warzywa) np. bardziej rozwiniętym i głębiej sięgającym systemem korzeniowym, tolerancją na jarowizację, ilością nalotu woskowego, zdolnością do regeneracji części wegetatywnych. W uprawie warzyw gruntowych uprawianych z siewu bezpośredniego bardzo ważne są wyrównane i szybkie wschody, ponieważ w fazie juwenilnej są one najbardziej wrażliwe na niekorzystne warunki atmosferyczne. Prelegent zwrócił uwagę, że firma Bejo Zaden wprowadziła od kilku lat formułę B-MOX dla nasion marchwi i pietruszki korzeniowej. Nasiona oparte na tej technologii mają większą energię kiełkowania, a siewki szybciej rosną na początkowym etapie rozwoju. Rośliny wykazują większy wigor, a równomierne i szybsze wschody przekładają się na lepszą kondycję zdrowotną młodych roślin pozwalając uzyskać większy plon handlowy o wyższych parametrach jakościowych. Formuła B-MOX pozwala ograniczyć koszty produkcji poprzez zmniejszenie ilości wprowadzanych pestycydów na etapie siewek, toteż jest szczególnie dedykowana do produkcji warzyw metodami ekologicznymi.

Odporność na choroby i szkodniki

Hodowla nowych odmian roślin uprawnych, w tym warzyw uwzględnia odporność lub tolerancję na szkodniki i patogeny wywołujące choroby ograniczające plonowanie. W wyniku zmian klimatu i zwiększającej się presji ze strony czynników biotycznych prace hodowlane dotyczą zarówno nowych ras agrofagów dotychczas znanych jak i zupełnie nowych, które rozszerzyły swoje zasięgi występowania. Prelegent podkreślił, że firma Bejo Zaden prowadzi poletka doświadczalne i badania porównawcze oceny odmian warzyw przy głównej siedzibie firmy w Warmenhuizen (Holandia) oraz w Konotopie (Polska). Wyniki selekcji odmian i rekomendacje są przedstawiane podczas Dni Otwartych Bejo każdego roku we wrześniu w Holandii. Specjalista wskazał, że obecnie duży nacisk kładzie się na wyhodowanie nowych odmian buraka czerwonego odpornego na rizomanię – powszechną chorobę buraka cukrowego powodowanej przez wirusa. Klasycznym przykładem postępu hodowlanego firmy Bejo Zaden jest wyhodowanie szeregu odmian warzyw kapustnych odpornych na kiłę (Plasmodiophora brassicae), która to choroba w niektórych przypadkach uniemożliwiała uprawę roślin przez wiele lat. W kontekście ochrony przed szkodnikami prace hodowlane dotyczą m.in. wzrostu intensywności nalotu woskowego na liściach kapusty i cebuli, czyli naturalnej bariery ograniczającej żerowanie wciornastków.

Odmiany warzyw rekomendowanych do uprawy polowej

Portfolio odmian warzyw gruntowych hodowli Bejo Zaden jest bardzo szerokie. Marcin Moczulski podczas swojej prelekcji zwrócił uwagę m.in. na odmiany, które są tolerancyjne na stresy biotyczne i abiotyczne, a dodatkowo nasiona są dostępne również w wersji niezaprawianej (dopuszczonych do stosowania w rolnictwie ekologicznym). Wśród nich warto wyróżnić marchew nantejską Norway F1 w typie odmiany Nerac F1, jednej z najczęściej spotykanych na plantacjach towarowych. Jest ona przeznaczona do uprawy z przeznaczeniem do długiego przechowywania. Może być zbierana mechanicznie, z uwagi na  wysoką zdrowotność naci. Jej korzenie są cylindryczne i wyrównane bez tendencji do pękania. Mają gładką skórkę i są smaczne. W dobie rosnącego zagrożenia ze strony mączniaka rzekomego w uprawie cebuli odpowiedzią hodowców firmy Bejo Zaden było wprowadzenie na rynek odmiany Hylander F1, która ma wrodzoną, wysoką odporność na tę chorobę. Jest to średniopóźna odmiana osiągająca dojrzałość zbiorczą twardych cebul o żółtej łusce po ok. 138 dniach od siewu. Zgrubienia mają cienką szyjkę i kulisty kształt. Wysoka zawartość suchej masy (10,9%) świadczy o wysokiej przydatności tej odmiany na cele przechowalnicze. Długim okresem wegetacji (123 dni od wysadzenia rozsady) charakteryzuje się kapusta czerwona Klimaro F1. Należy ją uprawiać w zagęszczeniu 30-40 tys szt./ha. Jej główki osiągają średnio 2-3 kg masy i mają kulisto owalny kształt. Zarówno liście jak i główki pokryte są dużą ilością wosku, co determinuje podwyższoną tolerancję na wciornastki. Ponadto odznacza się wysoką odpornością na szarą pleśń. W Polsce coraz bardziej popularna staje się uprawa cukinii. Do uprawy ekologicznej w otwartym gruncie specjalista rekomendował średniowczesną, mieszańcową odmianę Modena. Wiąże ona ciemnozielone i wyrównane owoce cylindrycznego kształtu z błyszczącą skórką. Długo zachowują one świeżość po zbiorze. Producenci cenią ją za wysoki plon i umiarkowaną odporność na trzy wirusy. Spośród cykorii liściowej w typie Radicchio Rosso firma Bejo Zaden posiada w ofercie nasiona do produkcji ekologicznej odmiany Leonardo. Wiąże ona duże główki o intensywnej, czerwono fioletowej barwie po ok. 81 dniach wegetacji na miejscu stałym. Jest polecana do sadzenia na przełomie czerwca i lipca z przeznaczeniem na jesienne zbiory. Atutem tej odmiany jest wysoka tolerancja na zagniwanie wewnętrznych liści.  

Piotr Bucki

fot. firmowe