MAŁOPOLSKI OŚRODEK DORADZTWA ROLNICZEGO
z siedzibą w Karniowicach

Organizatorem XIV edycji Ogólnopolskiego Konkursu na „Najlepsze Gospodarstwo Ekologiczne” było Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie, Oddział w Radomiu przy współpracy z Ministerstwem Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Ośrodkami Doradztwa Rolniczego.

Celem konkursu było szerzenie dobrych praktyk w zakresie rolnictwa ekologicznego, wdrażanie najlepszych rozwiązań w gospodarstwach rolnych oraz rozpowszechnianie wiedzy z zakresu rolnictwa ekologicznego. Konkurs odbywał się w dwu etapach: pierwszy etap na poziomie województw, drugi na poziomie ogólnopolskim, do którego przystąpił zwycięzca konkursu z etapu wojewódzkiego.

Komisja konkursowa, powołana została na podstawie zarządzenia Dyrektora MODR w Karniowicach w 2021 r. i dokonała oceny 5 gospodarstw. Po analizie uzyskanych wyników, komisja w sierpniu wyłoniła zwycięzców. Ogłoszenie wyników i wręczenie nagród nastąpiło podczas konferencji pn. „Ekologiczna uprawa ziół szansą rozwoju gospodarstw”, w dniu 20.10.2021 r.

I miejsce zajął Krzysztof Wroński – Gorlice, powiat gorlicki

Gospodarstwo Pana Krzysztofa Wrońskiego położone jest na północnej granicy Beskidu Niskiego w miejscowości Gorlice, w dolinie Ropy i jej dopływu Sękówki. Powierzchnia ogólna gospodarstwa wynosi 9,80 ha, w tym powierzchnia użytków rolnych zajmuje 8,19 ha. Charakter produkcji doskonale komponuje się z warunkami terenu predysponowanymi do gospodarki łąkowo-pastwiskowej. W gospodarstwie prowadzona jest ekologiczna uprawa nagietka lekarskiego – 0,48 ha z plonem 9,1 t/ha, aksamitki (kilka odmian) – 0,18 ha z plonem 10,5 t/ha oraz żywokostu lekarskiego - 0,19 ha z plonem 3,0 t/ha z przeznaczeniem do celów farmaceutycznych i kosmetycznych. Specyfika ekologicznej uprawy ziół wymaga szczególnej dbałości o płodozmian uwzględniający działanie fitosanitarne roślin względem siebie. Dlatego konieczna jest uprawa mieszanek wieloletnich traw z bobowatymi oraz poplonów na powierzchni 4,74 ha użytków rolnych. W gospodarstwie uprawia się także ekologiczne warzywa z przeznaczeniem na samozaopatrzenie – 0,04 ha powierzchni.

Uprawa ziół, szczególnie nagietka jest pracochłonna, zbiory zaczynają się od połowy czerwca i trwają nawet do końca września zależnie od przebiegu pogody. Kwiaty zbierane są ręcznie przez pana Krzysztofa, za pomocą skonstruowanego przez siebie siewnika samobieżnego do ziół, dwa razy w tygodniu i poddawane suszeniu. W gospodarstwie znajdują się dwie suszarnie, z których jedna jest przeznaczona do suszenia wstępnego, a druga do końcowego. Suszarnie zasilane są z baterii słonecznych, które są zainstalowane w gospodarstwie. Tego typu technologia pozwala uzyskać najwyższe parametry jakościowe, które są kontrolowane przez pana Krzysztofa we własnym laboratorium. Uzyskane surowce są w gospodarstwie poddawane dalszemu przetworzeniu na maceraty olejowe oraz pudry, służące do produkcji kosmetyków i leków, które właściciel eksportuje do Niemiec, Włoch, Słowacji i Czech. Pan Krzysztof Wroński chętnie dzieli się swoją wiedzą i bogatym doświadczeniem z zakresu zielarstwa ekologicznego, uczestnicząc w szkoleniach dla studentów, uczniów, doradców czy samorządowców z województwa małopolskiego i podkarpackiego. Współpracuje z naukowcami z Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie z Katedry Biochemii i Katedry Roślin Ozdobnych. Pola z ekologiczną uprawą ziół stanowią poligon doświadczalny dla zielarzy z UR w Krakowie. Gospodarstwo Pana Krzysztofa Wrońskiego jest przykładem, że małe ekologiczne gospodarstwo zielarskie, nawet o wąskiej specjalizacji, oparte na wiedzy i doświadczeniu mogą być wysoko dochodowe i odnosić sukcesy. Innowacyjne technologie wprowadzone przez właściciela gospodarstwa mogą stanowić cenny wkład w rozwój zielarstwa ekologicznego i powinny być upowszechnione na większą skalę, gdyż istnieje duże zapotrzebowanie rynku na tego typu produkty.

II miejsce zajęła Renata Stróżak – Poręba Wielka, powiat limanowski

Gospodarstwo Pani Renaty Stróżak położone jest w miejscowości Poręba Wielka, która znajduje się w Gorcach, w dolinie potoku Porębianka i jego dopływu - potoku Koninka w powiecie limanowskim. Miejscowość znana jest ze swoich walorów wypoczynkowych oraz uzdrowiskowych – gorące solanki jodobromowe. Ponadto wieś jest siedzibą Gorczańskiego Parku Narodowego. Ogólna powierzchnia gospodarstwa wynosi 6,08 ha, w tym użytki zielone stanowią 5,7 ha. Gospodarstwo ekologiczne nastawione jest na produkcję mieszaną. Produkcja roślinna i zwierzęca są zbilansowane, a nawozy naturalne pochodzące z gospodarstwa pozwalają na uzyskiwanie wysokich plonów z hektara. Działalność roślinna opiera się przede wszystkim na uprawach rolniczych i trwałych użytkach zielonych, a produkcja zwierzęca to bydło mleczne i opasowe w ilości 7 sztuk i 1 jałówki rasy Simental. Przeciętna wydajność mleczna od sztuki wynosi 4000 l/rok. Pozyskane mleko jest przetwarzane na sery różnego typu.

II miejsce zajął Mateusz Stasik – Mochnaczka Wyżna, powiat nowosądecki

Gospodarstwo Pana Mateusza Stasika położone jest w powiecie nowosądeckim, w województwie małopolskim, przy drodze krajowej nr 75, w Beskidzie Niskim, w dolinie potoku Mochnaczka, prawobrzeżnego dopływu Muszynki. Ogólna powierzchnia gospodarstwa wynosi 23 ha, w tym użytki rolne stanowią 20 ha. W gospodarstwie prowadzony jest chów bydła mlecznego rasy Polskiej Czerwonej w ilości 14 krów i 7 sztuk młodzieży. Przeciętna wydajność mleczna od sztuki wynosi 4500 l/rok mleka. Pozyskane mleko jest w całości przeznaczone na sprzedaż do Okręgowej Spółdzielni Mleka w Nowym Sączu. W dbałości o jakość runi pastwiskowej Pan Mateusz stosuje wypas kwaterowy bydła. Produkcja roślinna głównie oparta jest na ekologicznej uprawie TUZ, które stanowią 19 ha powierzchni oraz na trawach GO (koniczyna z trawą) o powierzchni 4 ha.

III miejsce zajął Artur Kisiel – Nieszków, powiat miechowski

Gospodarstwo Pana Artura Kisiela położone jest w województwie małopolskim w powiecie miechowskim, w gminie Słaboszów. Powierzchnia ogólna gospodarstwa wynosi 13,36 ha, w tym użytków rolnych pod ziołami 11,94 ha. Gospodarstwo Pana Artura i jego żony Marty to gospodarstwo rodzinne specjalizujące się w towarowej produkcji zielarskiej. Jest to gospodarstwo z tradycjami. Pan Artur i Pani Marta przejęli gospodarstwo od rodziców przed paru laty. Dużym atutem gospodarstwa są bardzo dobre gleby klas I-III, które pozwalają na uzyskiwanie wysokich plonów. Ekologiczna produkcja roślinna oparta jest na uprawie ziół takich jak babka lancetowata – 2,09 ha, jeżówka purpurowa – 1,05 ha, krwawnik pospolity – 0,35 ha, melisa lekarska – 0,39 ha, mięta pieprzowa – 0,57 ha, mniszek lekarski – 0,57 ha, pokrzywa zwyczajna – 0,10 ha, lucerna – 1,04 ha, jęczmień jary – 2,4 ha, pietruszka naciowa – 0,26 ha, pszenica ozima – 1,95 ha oraz ziemniak – 1,17 ha. Park maszynowy pozwala na przygotowanie rocznie ponad 7. ton suszu ziołowego, z takich ziół jak: mięta pieprzowa, melisa lekarska, babka lancetowata, dziurawiec, krwawnik pospolity, lubczyk ogrodowy, pokrzywa zwyczajna, szałwia lekarska, koper włoski, jeżówka purpurowa. Zioła sprzedawane są hurtowo. Wieloletnia specjalizacja pozwoliła na udoskonalenie technologii uprawy, pozyskiwania, suszenia i sprzedaży ziół. Pomimo, że gospodarstwo posiada bardzo dobrej klasy gleby to właściciele wykorzystują kompost z odpadów ziół, gnojówki ziołowe z mięty, pokrzywy, melisy, krwawnika i czosnku. Wykorzystywane jest również zjawisko allelopatii, czyli sąsiedztwa roślin. W gospodarstwie Państwa Kisiel czyni się próby konfekcjonowania ziół w opakowaniach jednostkowych. Gospodarstwo ekologiczne jest wiodącym gospodarstwem zielarskim w Małopolsce. Wiele gatunków ziół produkowanych jest na rynek krajowy i na eksport. Odbiorcami są hurtownie Herbapolu we Wrocławiu, Warszawie, Krakowie, a także stali odbiorcy ze Słowacji, Czech i Niemiec. Ponadto Pan Artur Kisiel należy do Małopolskiego Stowarzyszenia Rolników Ekologicznych „Natura”.

III miejsce zajął Andrzej Sekuła – Florynka, powiat nowosądecki

Gospodarstwo Pana Andrzeja Sekuły położone jest w województwie małopolskim, we wsi Florynka, w powiecie nowosądeckim, w gminie Grybów. Powierzchnia ogólna gospodarstwa to 10 ha, w tym powierzchnia użytków zielonych zajmuje 9 ha. W gospodarstwie prowadzony jest chów bydła mlecznego rasy Polska Czerwono-Biała. Pogłowie zwierząt liczy 8 sztuk krów mlecznych. Przeciętna wydajność mleczna od sztuki wynosi 4500 l/rok mleka. Pozyskane mleko jest sprzedawane do OSM Nowy Sącz. Produkcja zwierzęca i roślinna są zbilansowane, a nawozy naturalne pochodzące z gospodarstwa wykorzystywane są do nawożenia upraw na polach. W gospodarstwie prowadzona jest uprawa ziemniaka – 0,43 ha, koniczyny – 0,32 ha, pszenicy – 0,59 ha, owsa – 0,23 oraz TUZ – 7,43 ha. W dbałości o jakość runi pastwiskowej Pan Andrzej stosuje wypas kwaterowy bydła.

Nominację do etapu ogólnopolskiego otrzymał Krzysztof Wrońsk.

Wszystkim uczestnikom dziękujemy za udział w konkursie.

Dawid Madej

fot. Jan Pajdzik