MAŁOPOLSKI OŚRODEK DORADZTWA ROLNICZEGO
z siedzibą w Karniowicach

W dniach 16-18.09.2025 r. Małopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego z siedzibą w Karniowicach wraz z partnerem operacji „Chów i hodowla koni szansą na rozwój gospodarstwa” - Małopolskim Związkiem Hodowców Koni w ramach Planu Strategicznego WPR 2023–2027, realizowanego z programu Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich+ (KSOW+), przeprowadzili wyjazd studyjny pt.: „Alternatywne użytkowanie koni”.

Wydarzenie skierowane było do rolników, hodowców, mieszkańców obszarów wiejskich oraz osób związanych zawodowo z sektorem jeździeckim. Jego celem był transfer wiedzy i innowacyjnych rozwiązań w zakresie chowu i hodowli koni, a także rozwój praktycznych umiejętności uczestników poprzez naukę od doświadczonych hodowców. Wyjazd studyjny pozwolił poznać alternatywne formy użytkowania koni, które zyskują na popularności i stanowią wsparcie finansowe oraz promocyjne dla gospodarstw. Realizacja operacji wpisywała się w założenia Planu Strategicznego WPR 2023–2027 oraz cele KSOW+, sprzyjając wymianie doświadczeń, budowaniu sieci kontaktów i zwiększeniu konkurencyjności oraz rentowności gospodarstw.

Dzień 1 –  Hipoterapia, czyli koń zostaje naszym lekarzem

Grupa 20 uczestników w dniu 16.09.2025 r. wyruszyła z siedziby Małopolskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Karniowicach, aby wziąć udział w cyklu warsztatów i wizyt studyjnych związanych z tematyką alternatywnego użytkowania koni.

Pierwszym punktem programu była wizyta na terenie Fundacji Małopolskie Centrum Hipoterapii „Zagroda Możliwości” w Rzeszotarach, gdzie uczestnicy zostali serdecznie przywitani i mieli możliwość od kuchni przekonać się jak funkcjonują ośrodki tego typu. Na początku odbyła się sesja wykładów prowadzona przez panią Ewę Polańską-Wachel, prezes Zarządu Polskiego Towarzystwa Hipoterapeutycznego. Podczas niej uczestnicy mogli zapoznać się z zagadnieniami dotyczącymi funkcjonowania ośrodków hipoterapeutycznych, w tym obowiązującymi normami i regulacjami prawnymi dotyczącymi prowadzenia takiej działalności. Szczególną uwagę zwrócono na bezpieczeństwo prowadzenia zajęć, zarówno dla pacjentów – z uwzględnieniem ich jednostek chorobowych – jak i dla koni. Duży nacisk został położony na przekazanie wiedzy dotyczącej dobrostanu zwierząt dopuszczonych do pracy w ramach hipoterapii. Omówiono również dobór koni pod względem warunków fizycznych i psychicznych do możliwości ich wykorzystania w takiej pracy, różnorodność form zajęć oraz kluczowe elementy wyposażenia niezbędne do zapewnienia skuteczności i bezpieczeństwa terapii. Następnie uczestnicy zostali zabrani na zajęcia praktyczne, podczas których mogli obserwować jak pracować nie tylko z pacjentami, ale również samymi zwierzętami. W ich ramach uczestnicy poznali:

• sposoby prowadzenie zajęć terapeutycznych, w tym dostosowanie pracy z koniem i pacjentem z uwzględnieniem stanu zdrowia pacjenta,
• dobór koni do terapii oraz sposoby pracy z nimi w kontekście przygotowania do pracy w hipoterapii,
• praktyczne aspekty wykorzystania konia w terapii oraz inne istotne elementy pracy terapeutycznej,
• charakterystyka osób, do których kierowana jest hipoterapia.

Po intensywnych zajęciach uczestnicy udali się w dalszą podróż do  Stada Ogierów
w Bogusławicach, gdzie po przyjeździe wzięli udział w zwiedzaniu obiektu
z przewodnikiem, zdobywając wiedzę na temat hodowli ogierów, funkcjonowania stadniny oraz znaczenia jej działalności dla rozwoju polskiego jeździectwa.

Dzień 2 – powożenie kiedyś i dziś

Drugi dzień wyjazdu studyjnego został poświęcony warsztatom i zajęciom praktycznym z zakresu ujeżdżenia, prowadzonym przez zawodnika klasy mistrzowskiej pana Adama Raka. Uczestnicy mieli okazję poznać techniki jazdy konnej, doskonalić umiejętności praktyczne oraz obserwować pokaz zręczności, który ukazał różnorodne zastosowania koni w sporcie i rekreacji. Dodatkowo odbyli oni zajęcia praktyczne pod czujnym okiem mistrza, a następnie przeszli do powozowni, gdzie zaprezentowano przygotowanie sprzętu przed startem w zawodach, co pozwoliło na pełniejsze zrozumienie aspektów technicznych omawianego sportu. Popołudniowa sesja wykładowa dostarczyła uczestnikom wiedzy teoretycznej uzupełniającej zajęcia praktyczne. Angelika Magiera, specjalista ds. produkcji zwierzęcej w MODR, przedstawiła temat „Nie tylko do galopu – alternatywne sposoby użytkowania koni”, wskazując na różne formy wykorzystania zwierząt, które mogą wspierać rozwój gospodarstw oraz popularyzować działalność związaną z hodowlą i hipoterapią. Następnie Ewa Ryjak, kierownik działu Technologii Produkcji Rolniczej i Doświadczalnictwa MODR, omówiła ekoschemat „Dobrostan koni” w kontekście rozwoju gospodarstwa i hodowli, podkreślając znaczenie dobrostanu zwierząt dla efektywności produkcji oraz jakości pracy. Dzień zakończyło wystąpienie Angeliki Magiery dotyczące stereotypii i technopatii jako wskaźników kondycji psychofizycznej koni, pozwalające uczestnikom lepiej rozumieć zachowania zwierząt i właściwie dostosowywać pracę z nimi.

Dzień 3 – pozyskiwanie i przetwórstwo mleka klaczy

Ostatni dzień wyjazdu studyjnego uczestnicy rozpoczęli wizytą w Manufakturze Marcińczak, gdzie zostali serdecznie powitani przez właścicielkę, panią Katarzynę Marcińczak. Gospodarstwo jako jedno z trzech w Polsce jest nakierunkowane na pozyskiwanie mleka od klaczy zimnokrwistych. Podczas oprowadzenia po jego terenie uczestnicy mogli zapoznać się z kierunkiem produkcji, obejrzeć bazę pastwiskową oraz poznać skład stada hodowlanego, co pozwoliło lepiej zrozumieć organizację pracy i zasady prowadzenia hodowli klaczy. Kolejnym punktem programu był pokaz doju klaczy, podczas którego omówiono zasady i założenia działalności nastawionej na pozyskiwanie mleka od tych zwierząt. Szczególny nacisk położono na przyzwyczajanie i właściwe postępowanie z końmi, oraz zasady higieny co jest kluczowe dla bezpiecznego i efektywnego pozyskiwania mleka. Uczestnicy mieli również okazję zapoznać się z metodami liofilizacji mleka klaczy stosowanymi w gospodarstwie. W dalszej części dnia odbyły się praktyczne warsztaty z przetwarzania mleka klaczy w ramach RHD, które pozwoliły uczestnikom zdobyć praktyczne doświadczenie w zakresie przetwórstwa mleka i wykorzystania jego wartości odżywczych w produkcji kosmetyków.

Dzień zakończył się powrotem do siedziby Małopolskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Karniowicach. Wyjazd studyjny umożliwił uczestnikom zdobycie zarówno praktycznych umiejętności, jak i wiedzy teoretycznej w zakresie hipoterapii, ujeżdżenia i powożenia, czy pozyskiwania mleka od klaczy. Dzięki połączeniu zajęć praktycznych, warsztatów i sesji wykładowych uczestnicy mogli poznać dobre praktyki w hodowli koni i zarządzaniu gospodarstwami, co stanowiło inspirację do dalszego rozwoju ich własnej działalności. Trzydniowy program wyjazdu stanowił także doskonałą okazję do przedstawienia różnorodnych przykładów gospodarstw łączących tradycję z nowoczesnością, pokazując, że chów i hodowla koni oraz innowacyjne formy użytkowania zwierząt mogą być realną szansą na rozwój gospodarstw, wzrost ich dochodowości oraz promowanie wysokiej jakości produktów na obszarach wiejskich.

Angelika Magiera