MAŁOPOLSKI OŚRODEK DORADZTWA ROLNICZEGO
z siedzibą w Karniowicach

Pracownicy MODR z Działu Technologii Produkcji i Doświadczalnictwa Rolnictwa w ramach dokształcania kadry doradczej, zorganizował i przeprowadził szkolenie wyjazdowe w gospodarstwie o.o. Cystersów w Szczyrzycu. Tematem szkolenia było osiągniecie niezbędnych wymogów w zakresie dobrostanu zwierząt, a wykład przeprowadził profesor Wacław Bieda kierownik Zakładu Budownictwa Akademii Rolniczej w Krakowie. Pan profesor był jednocześnie projektantem przebudowy budynku obory, dlatego jego wykład był szczególnie cenny.

Gospodarstwo, w którym odbyło się szkolenie jest własnością klasztoru Ojców Cystersów, którzy w Szczyrzycu osiedlili się już w trzynastym wieku (około 1234 roku) i od tego czasu zajmowali się produkcja rolną. Zawsze stosowali nowoczesne rozwiązania w tej dziedzinie szerzyli oświatę i służyli dobrym przykładem dla miejscowych rolników. Obecne gospodarstwo posiada powierzchnię 264 ha gruntów w tym 144 ha użytków rolnych oraz obsadę 160 szt. bydła w tym 80 szt. krów mlecznych głównie rasy czerwonej.

Obecny obiekt inwentarski składający się z budynku obory wolnostanowiskowej i stołu paszowego zlokalizowanego w sąsiednim budynku, powstał poprzez zmodernizowanie i rozbudowę starej obory uwięziowej i budynku stodoły. W starej oborze brak odpowiedniej przestrzeni dla zwierząt, brak dostatecznej wentylacji oraz niefunkcjonalne rozwiązanie układów technologicznych powodowało ze zwierzęta często chorowały a ich codzienna obsługa była wyjątkowo pracochłonna i uciążliwa. Stary budynek miał jednak również zalety takie jak: brak podpór konstrukcyjnych /słupów/ w hali produkcyjnej oraz ciepłe murowane ściany zewnętrzne. Zalety te umożliwiły prawidłową lokalizację boksów legowiskowych i korytarzy technologicznych. Ze względu na dużą obsadę zwierząt liczącą 80 krów mlecznych i małą stosunkowo powierzchnię użytkową obory, halę produkcyjną przeznaczono tylko do wypoczynku zwierząt montując w niej boksy legowiskowe ścielone oraz wykonując korytarz gnojowy, w którym usuwanie obornika wykonuje się szuflą zamontowaną do czoła ciągnika. Stół paszowy na pasze objętościowe wraz z indywidualnym dozownikiem pasz treściwych wykonano w sąsiednim budynku byłej stodoły. Takie usytuowanie poszczególnych elementów obory wymusiło spacery krów miedzy budynkami oddalonymi od siebie o około 20 m przez cały rok. Początkowe niepewności co do zagrożenia stanu zdrowotnego zwierząt wędrujących po polu, szczególnie w okresie zimowym nie potwierdziły się a zdrowotność zwierząt nawet się poprawiła. Następnym elementem, który przyczynił się do poprawy dobrostanu zwierząt był demontaż stropu a w kalenicy dachowej zamontowanie świetlika dachowego i odpowiedniej wentylacji.

Powiększenie kubatury pomieszczenia produkcyjnego i montaż świetlika przyczyniło się do polepszenia w sposób zasadniczy mikroklimatu i oświetlenia tego pomieszczenia. Zmiana systemu utrzymania krów z uwięziowego na wolnostanowiskowy spowodowało również konieczność wykonania hali udojowej, którą zlokalizowano w dobudowanej części budynku. W hali zamontowano system udojowy „AUTOTANDEM” na cztery stanowiska udojowe a w odrębnym pomieszczeniu schładzalnik do mleka o pojemności 2,5 tys. litrów. Podczas prowadzenia robót modernizacyjnych nie ustrzeżono się przed błędami, do których należy niewątpliwie brak odpowiednich nawiewów wentylacyjnych, źle zamontowana bariera karkowa na stanowiskach oraz brak progu miedzy legowiskami a korytarzem gnojowym. Ogólnie jednak cały obiekt posiada dobre rozwiązanie technologiczne i spełnia obowiązujące wymogi w zakresie standardu dobrostanu zwierząt i higieny pozyskiwania mleka. Na przykładzie tego obiektu można było się przekonać o licznych zaletach wolnostanowiskowego systemu utrzymywania bydła i możliwościach zmiany z obory uwięziowej na bezuwięziową.