Czy odmiany przewódkowe włączyć do płodozmianu?

Przewódki są to odmiany zbóż jarych (pszenica, pszenżyto, żyto), które mają w swoim pochodzeniu genetycznym formy ozime. Gen zimotrwałości, który posiadają powoduje, że są one tolerancyjne na stresy środowiskowe. Mogą spokojnie przetrwać okres niskich temperatur i bezpiecznie przezimować. Przewódki poza terminem wiosennym mogą być wysiewane w okresie późnojesiennym tj. koniec października, początek listopada a w sprzyjającym warunkach pogodowych pod koniec stycznia i w lutym.

Za uprawą przewódek przemawia fakt, że wiosenna susza glebowa to zjawisko występujące bardzo często w ostatnich latach w kraju. Brak opadów oraz deficyt wody w okresie wiosenno –letnim ma istotne znaczenie dla plonowania jarych form zbóż. Różnice w osiąganych plonach pomiędzy oziminy i jarymi tego gatunku dochodzą nawet do 50%. Z tego powodu rolnicy ograniczają areał upraw zbóż jarych, które są na rynku cały czas pożądane ze względu na bardzo dobrą wartość technologiczną ziarna.

Jesienny siew odmian typu przewódkowego daje gwarancję wyższych plonów w stosunku do jarych sianych w wiosennym terminie. Przewódki mają możliwości wykorzystania wody zgromadzonej w glebie podczas zimy i tworzenia silniejszego systemu korzeniowego. Po wznowieniu wegetacji szybko się krzewią, wytwarzają większą liczbę pędów kłosonośnych. Siew przewódek będzie dobrym rozwiązaniem na glebach ciężkich, podmokłych, które długo wiosną nie mogą być uprawiane. Ponadto odmiany tego typu ze względu na wczesne dojrzewanie ziarna mogą szybko schodzić z pola, umożliwiając przygotowanie stanowiska pod rzepak ozimy. Nie zawsze jest to możliwe w przypadku zbóż jarych, zwłaszcza pszenicy czy pszenżyta.

Przewódki mogę stanowić również alternatywę dla późno schodzących przedplonów. Siew zbóż ozimych po kukurydzy na ziarno, burakach cukrowych czy późnych odmianach ziemniaka nie przypada w optymalnym terminie i jest dość ryzykowne ze względu na obniżkę plonu. Wysiew przewódek pozwala na zróżnicowanie płodozmianu oraz na większe zagospodarowanie pól przed zimą.

W krajowym rejestrze nie ma wyodrębnionych odmian zarejestrowanych, jako przewódkowowe. Do późnojesiennego siewu proponowane są odmiany:

pszenicy jarej: Arabella, Bombona, Mandaryna, Waluta, Struna, Dublet, Cytra, Koksa, Nawra, Ostka Smolicka, Tybalt, KWS Chamsin, KWS Scirocco, Monsun, Izera, Parabola Żura, Ethos, Granus, Lennox, Matthus,
pszenżyta jarego: Dublet, Mazur, Nagano, Andrus, Kargo, Milewo, Milkaro, Matejko,
żyto jare odmiany Bojko.

Technologia uprawy przewódek jest podobna jak zbóż ozimych. Przede wszystkim należy dobrze rozdrobnić i wymieszać resztki pożniwne na taką głębokość, by nie szkodziły wschodom. Należy jednak zwiększyć normę wysiew zwiększeniu normy wysiewu o 10-15% w stosunku do obsady wiosennej. Ma to na celu zwiększenie przede wszystkim obsady, gdyż późny termin siewu może pogorszyć kiełkowanie nasion. Przezimowanie przewódek uzależnione jest od fazy rozwojowej roślin. Najkorzystniejszą fazą jest szpilkowanie, a maksymalny faza dwóch lub trzech liści. Nadmierny rozwój roślin przed zimą zwiększy ich podatność na wymarzanie. Wysiewając przewódki po kukurydzy należy zwrócić uwagę na ryzyko porażenia ich przez fuzariozę kłosów, jeśli w sprzyjających warunkach zarodniki z dolnych części rośliny przeniosą się na kłos. Z tego względu staranne przyoranie resztek będzie działaniem zapobiegawczym przeciw tej chorobie.

Marta Rymarczyk, dn. 4.09.2017 r.

Źródło:

Hodowli Roślin Strzelce - http://www.hr-strzelce.pl/index.php/porady/

Hodowla roślin Smolice - http://www.hrsmolice.pl/pl/zboza

Nasza Rola nr 5 / październik - listopad